Encyklopedyja powszechna (1859)/Anna Stuart
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Anna Stuart |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
Anna Stuart, królowa Wielkiej Brytannii i Irlandyi, ostatnia gałąź rodziny Stuartów na tronie, ur. 1664 r. w Twickenham pod Londynem, była drugą córką z pierwszego małżeństwa Jakóba II, wówczas jeszcze księcia Yorku, z Anną Hyde, córką sławnego Clarendona. Ojciec jej jeszcze wówczas nie przeszedł był na łono katolickiego kościoła, wychowaną więc została w zasadach wyznania anglikańskiego, i w 1683 r. zaślubioną księciu Jerzemu, bratu króla duńskiego Krystyjana V. Gdy w 1688 r. wzięło górę stronnictwo, które wezwało Wilhelma księcia Oranii do strącenia swego teścia z tronu, Anna, ulubiona córka Jakóba II rada była pozostać przy swym ojcu; ale lord Churchill, hrabia Marlborough prawie ją przymusił do przystąpienia do partyi zwycięzcy. Po bezdzietnej w 1694 r. śmierci jej siostry Maryi, a w 1702 r. męża tejże Wilhelma III, Anna wstąpiła na tron, ale przy słabych zdolnościach umysłowych prawie ciągle w czasie swego nader obfitego w wypadki panowania, ulegała wpływom księcia Marlborough i jego małżonki. Wierna potrójnemu przymierzu, w obronie wolności Europy i w celu przeszkodzenia połączeniu w jednym domu korony francuzkiej z hiszpańską, oparła się władzy Ludwika XIV, jakoż z tego powodu brała udział w woj nie o sukcessyję hiszpańską, w której Anglija zdobyła Gibraltar, jedyny ważny nabytek z całej tej jedenastoletniej wojny. Za panowania Anny, walka stronnictw była nader gwałtowną; Jakobici bowiem mniemali, że bezdzietna królowa postara się o przeniesienie korony na brata swego, pretendenta Jakóba. Jakkolwiek jednak nader żywo pragnęła przywrócenia swojej rodziny, zwłaszcza po śmierci swego małżonka (w 1708 r.), następstwo tronu zapewniono po niej domowi hannowerskiemu. Nadaremnie Jakób usiłował wylądować w Szkocyi, przez co Annę zmusił do przykrej ostateczności podpisania manifestu, którym na głowę jego wyznaczoną została nagroda. Z siedmnaściorga dzieci Anny żadne nie pozostało przy życiu; chociaż zaś owdowiawszy miała dopiero lat 44, przecież nie uległa prośbom parlamentu o zawarcie nowego małżeństwa. Odtąd całém jej staraniem było tylko, złożyć władzę w ręce torysów, którzy mieli za sobą opiniję wszystkich trzech połączonych królestw; księżna Marlborough utraciła swoje wpływy, a miejsce dotychczasowych ministrów Godolphins, Sunderlanda, Somersa, Devonshira, Walpola i Compera, zajęli Harley hrabia Oxford, Bolingbroke, Rochester, Buckingham i inni torysowie. Jednocześnie parlament został rozwiązanym. Tajemny może jej plan, utrzymania pomimo woli narodu następstwa bratu swemu Jakóbowi, spełzł skutkiem nieprzyjaźni Oxforda z Buckinghamem, z których pierwszy oskarżył drugiego, że sprzyja zamiarom pretendenta. Anna umarła w d. 2 Grudnia 1714 r.; za jej panowania Anglija połączoną została z Szkocyją pod imieniem Wielkiej Brytannii.
