Encyklopedyja powszechna (1859)/Amfibija
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Amfibija |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Amfibija, (Amphibia) (ziemnowodne), stanowią rzęd zwierząt ssących. nazywanych także płetwonogiemi, ponieważ mają nogi płetwiaste jako najwłaściwsze dla istot prawie ciągle w wodzie zostających. Całe przednie ich nogi ukryte są pod skórą aż do łapy czyli dłoni; tylne nogi na końcu ciała umieszczone, w tył wyciągnięte, najczęściej zrośnięte są z krótkim ogonem. Ciało tych zwierząt bywa podłużne, pokryte włosem ostrym, krótkim, przylegającym do skóry. Zwierzęta tego rzędu żyją w morzach, wybornie pływają i dosyć długo przebywać mogą pod wodą; na ląd wychodzą niekiedy, lecz z trudnością po nim pełzają; pożywieniem ich są ryby; mają na sobie wiele tłuszczu przydatnego na tran, użyteczną także jest ich skóra bardzo mocna, która używaną jest do obijania skrzyń. Do rzędu tego należą mors i foki, (ob.) — Amphibia stanowią gromadę zwierząt kręgowych nazywanych gadami, do których należą: jaszczurki, żółwie, węże i żaby. Gady mają krew czerwoną, zimną, serce o jednej komórce i dwóch uszkach, oddychają płucami, obieg krwi odbywa się u tych zwierząt bardzo wolno. Budowa skieletu gadów przedstawia wielkie pomiędzy sobą różnice; głowę w ogóle mają małą, komora mózgowa mała; szczęki zwykle większe od czaszki; ciało ich bywa najczęściej podłużne, głowa i szyja wyraźnie odznaczają się, brzuch, piersi i ogon nieznacznie łączą się ze sobą; pokryte są najczęściej łuskami, tarczami, niektóre brodawkami lub też skóra ich całkiem jest naga. Rozmnażają się z jaj, których niewysiadują; młode wychodzą z jaj zupełnie wykształcone, albo też w postaci istot niedoskonałych, oddychających nie płucami lecz skrzelami, i dla tego żyjących po wylęgnieniu się w wodzie. W ogóle gady są powolne, trawią bardzo pomału: w krajach zimnych i umiarkowanych zimę przepędzają w stanie odrętwienia; życie ich bardzo silne. A. R.
