Encyklopedyja powszechna (1859)/Altranstaet
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Altranstaet |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Altranstaet (Altranstädt) wioska w Saxonii pruskiej, słynna pokojem zawartym w dniu 24 Września 1706 roku, między Karolem XII królem szwedzkim i Augustem II polskim.— Karol XII pobiwszy Augusta II kilkakrotnie w wojnie północnej, osadził na tronie rzeczypospolitej Stanisława Leszczyńskiego (1701 roku); gdy jednakże August, wspierany przez Piotra Wielkiego, wojnę dalej prowadzić zamyślał, Karol XII, idąc w ślad za generałem Rönskiöldem, który pobił Sasów pod Wschową, wtargnął do Saxonii i zajął tę krainę. Przestraszony August wysłał Imhofa, radcę tajnego, wraz z Pfingstenem, referendarzem tajnym, do Bischofswerda, w celu traktowania ze Szwedami o pokój, który zawartym nareszcie został w Altranstaet na bardzo uciążliwych warunkach dla Sasów. August zrzekł się korony polskiej na korzyść Leszczyńskiego, wydał Szwedom Patkula, wyparł się przymierza z Piotrem Wielkim i obiecał opiekować się troskliwie Kościołem laterańskim w Saxonii. W roku 1709 postać rzeczy zmieniła się nagle i niespodzianie, albowiem Karol XII, przegrawszy walną bitwę pod Półtawą, upadł ze szczytu swej potęgi i zmuszonym był w Turcyi szukać schronienia. W takim rzeczy stanie August II pośpieszył ogłosić pokój zawarty w Altranstaet za nieważny i wypływający tylko z nadużycia zaufania, jakie pokładał w Imhofie i Pfingstenie; wszedł w powtórne przymierze z Piotrem Wielkim, ogłosił Stanisława Leszczyńskiego za przywłaszczyciela korony polskiej, i za pomocą wpływu kilku magnatów, po raz drugi na tron polski wyniesiony został (ob. August II).
