Encyklopedyja powszechna (1859)/Alexandryjscy żydzi
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Alexandryjscy żydzi |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Alexandryjscy żydzi. Założyciel miasta Alexandryi w Egipcie (331 przed Chrystusem), Alexander Wielki, równie jak i Ptolemeusz I, przesiedlił do miasta tego liczne rodziny żydowskie, a nadawszy im prawo obywatelstwa greckiego, porównał z Macedończykami. Okoliczność ta, spowodowała wedle świadectw Józefa (Josephus, Antiquitates XV) mnóstwo żydów do przeniesienia się i zamieszkania w Alexandryi. Trudnili się po większej części handlem, a nadto rzemiosłami i uprawą roli. Liczba ich, według Filona (Philo contra Flaccum str. 971 i 973) przed narodzeniem Chrystusa, doszła w Egipcie, Cyrenie i miastach Libijskich do milijona, a w Alexandryi zajmowali piątą część miasta, liczyła zaś Alexandryja w owych czasach około 600,000 mieszkańców. Przyswoiwszy sobie język grecki żydzi alexandryjscy, których nazywano także helleńskimi, poczęli wchodzić w służbę rządową, oddawać się żegludze, a nawet wojskowości, dosługując się wyższych stopni. Antyjoch Wielki widząc jak żydzi przeważnie wpływają na wzrost handlu i przemysłu, sprowadził do Lidyi i Frygii 2,000 familij izraelskich. Popierani i protegowani przez władzców greckich, żydzi, ściągnęli na siebie nienawiść miejscowej, egipskiej ludności. Nienawiść ta wzmogła się, kiedy po upadku Grecyi, żydzi prędko uznali nowych władzców to jest Rzymian, i okazywali im wielką przychylność. W wojnie alexandryjskiej, poznawszy gienijalność Julijusza Cezara, stali sic jego stronnikami i popierali go silnie w wojnie przeciw Pompejuszowi. Zwycięzki Cezar, nie zapomniał o sprzymierzeńcach swoich i zatwierdził ich prawa obywatelstwa. Lecz za czasów Kaliguli, gdy żydzi niechcieli przyjąć do bóżnic swoich popiersia cesarza i oddawać mu czci boskiej, wydani na pastwę nienawidzącego ich pospólstwa, wiele ucierpieli. Równych prześladowań doznali pod panowaniem Nerona, Wespazyjana i Adryjana. W czasach ucisku, broniąc się przeciw zarzutom pisarzy rzymskich, żydzi alexandryjscy poczęli oddawać się literaturze, a badając filozofów greckich, starali się udowodnić prawdę swej religii, wspierając dowody rozumowaniami filozoficznemu Pisma ich musiały wywrzeć wpływ wielki, gdyż zawierały w sobie jasno wypowiedzianą ideę monoteizmu, a pisane po grecku, stały się niebezpiecznemi dla pogaństwa. Powstała nawet, oparta na allegorycznem tłómaczeniu religij, filozofija alexandryjska, którą później przyswoili sobie pisarze chrześcijańscy. Wpływ żydów alexandryjskich na pogaństwo ustał z rozszerzeniem się chrześcijaństwa. — Dzisiejsi żydowscy mieszkańcy Alexandryi, zajmują się handlem, lecz ślady dawnej ich uczoności znikły zupełnie. L. O.
