Encyklopedyja powszechna (1859)/Alexander V
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Alexander V |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Alexander V, poprzednio Piotr Philargi, Greczyn z wyspy Kandyi, syn najuboższych rodziców, od nich opuszczony. Żebrzącego na ulicach miasta Kandyi, Franciszkan włoski, politowaniem wzruszony, wziął do posług klasztornych, uczył języków greckiego i łacińskiego, i ułatwił mu wstęp do zakonu. Wydoskonaliwszy się Philargi w naukach we Włoszech, ćwiczył się dalej w Oxfordzie i Paryżu, gdzie sam został professorem filozofiii i teologii w uniwersytecie. Pisał tu uwagi nad Sentencyjami Lombarda i wsławił się jako kaznodzieja. Jan Galeas Visconti, książę Medyjolanu, powołał go do siebie, słuchał rad jego i używał do rozmaitych posług, wyprawiał w poselstwie do Wacława cesarza, wyjednał mu biskupstwo Wicencyi, potem Nawarry, a w r. 1402 arcybiskupstwo Medyjolanu. Innocenty VII mianował go kardynałem; wreszcie na soborze pizańskim, Philargi jednomyślnie wybrany został papieżem dnia 29 Czerwca 1409 r. Mąż wielkiego serca, umiarkowany i dobroczynny, słusznie mógł powiedzieć o sobie: „Byłem biskupem bogatym, kardynałem ubogim, a jestem papieżem żebrakiem.“ Niepowodzenie soboru pizańskiego któremu przewodniczył, nie może być jemu przypisywanym; albowiem musiał opuścić kierunek nad nim, gdy znaczna liczba panujących odmówiła mu posłuszeństwa i trzymała się dwóch papieżów Grzegorza XII i Benedykta XIII, złożonych przez sobór. Władysław król Neapolitański, zawzięty wróg Alexandra, wpadł zbrojno do państwa kościelnego. Bitny kardynał Baltazar Cossa, legat bonoński, ocalił papieża; ale zatrzymał go jeńcem w Bononii, gdzie Alexander umarł 3 Maja 1410 r., po dziesięciu miesiącach panowania, jak powiadają, otruty przez kardynała. Słynny w historyi Cossa, nastąpił po nim pod imieniem Jana XXIII. L. R.
