Encyklopedja Kościelna/Bentham Jeremjasz
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Bentham Jeremjasz, prawnik angielski, ur. 1748 r. w Londynie. Uczeń sensualistów, a w szczególności Helwecjusza, zaczerpnął z tego pisarza doktrynę egoizmu i został ojcem nowożytnego utylitaryzmu, t. j. teorji opierającej moralność na interesie. Filozoficzne uzasadnienie tej doktryny podaje on w swojej Introdukcji do zasad moralności i prawodawstwa (Introduction to the principe of morals and legislation 1789). Przyzwyczajony jako prawnik do zapatrywania się na czyny ludzkie tylko z ich strony społecznej i z ich następstw, odnośnie do interesu powszechnego, Bentham zapoznawał zupełnie ich stronę moralną w właściwém tego wyrazu znaczeniu. Za jedyną tedy różnicę czynów przypuszczał on tylko pożytek, lub szkodliwość ich następstw. W jego oczach wszelka czynność, wszelki przedmiot, byłyby dla nas zupełnie obojętne, gdyby nie miały własności sprawiania nam rozkoszy lub boleści. Poszukiwanie więc rozkoszy i unikanie boleści są jedynemi pobudkami działalności człowieka, a zatém jedynym celem życia. Taką jest najwyższa zasada moralna i prawna Benthama; ale ta zasada samolubstwa była już podstawą systematu Epikura i praktycznej filozofji Hobbesa. Bentham więc dosyć był naiwny, gdy sądził, że występuje z czemś zupełnie nowém. Jedyna pomiędzy nimi była ta różnica, że Epikur i Hobbes wywodzili zasadę egoizmu z naszej natury, Bentham zaś stawia ją jako aksiom, który własną swoją ma przekonywać oczywistością. Pomijamy jego prace prawnicze. Krytykę zasady ob. w art. Moralność, Sensualizm. N.
