Budownictwo wiejskie/Materyały budowlane/Metale
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Budownictwo wiejskie |
| Wydawca | Księgarnia Leona Idzikowskiego |
| Data wyd. | 1917 |
| Druk | Drukarnia-Polska w Kijowie |
| Miejsce wyd. | Kijów — Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały rozdział |
| Indeks stron | |
Z innych materyałów, ogromne zastosowanie mających, jest żelazo, a więc: surowiec, żelazo kowalne i stal. Własności surowca (surowiec, węglik żelaza, znak chemiczny Fe2O3 + C ciężar gatunkowy — 7.7) są te, iż jest nadzwyczaj wytrzymały na ciśnienie, lecz zarazem bardzo kruchy, z powodu stosunkowo wielkiej zawartości węgla. Surowiec używa się do lania rur, kolumn, opór dachowych i mostowych, odlewów kanalizacyjnych, i wszelkiego rodzaju pomp, kieratów, opór, balustrad i t. p. przedmiotów. Wyroby z surowca powinny być czyste w odlewie, a przy rurach zaleca się sprawdzanie ich przez napełnienie wodą pod ciśnieniem. Surowiec jest porowaty i zazwyczaj nie poleruje się.
Żelazo, pod ogólnem mianem, rozumie się to, które jest kowalne lub spawalne, a więc — miękkie, nie kruche i łatwe do obrabiania. Zastosowanie żelaza jest ogromne, używane jest we wszelkich rozmiarach i zastosowaniach, tak okrągłe, jak prostokątne, do wszelkiego rodzaju drobniejszych robót, jako blacha, od najcieńszej do krycia dachów do najgrubszej, przeznaczonej na budowę kotłów parowych i mostów; do rur gazowych, wodociągowych, belek i kształtówek różnego rodzaju i rozmiarów. Te ostatnie używane są na belki stropowe, wiązania dachowe, ankry i t. p.
Obszerne bardzo zastosowanie ma żelazo w kształcie drutów, do robót żelazo-betonowych, jak również i wyrobu gwoździ.
Stal — jest to żelazo, z pewną określoną zawartością węgla. Stal ma własność hartowania się, jest znacznie twardsza od żelaza i surowca, lecz jest krucha, swą konstrukcyę metaliczną ma nadzwyczaj ścisłą, a więc poleruje się. W budownictwie ma małe względnie zastosowanie, bo idzie na wyrób narzędzi i zamków, a w większych konstrukcyach dachów żelaznych — na walce oporowe. Poza żelazem duże zastosowanie ma miedź, rozumie się, nie w czystym zupełnie stanie, lecz w połączeniu z cyną, ołowiem i t. p., dając mosiądz do wyrobu klamek, zasuwek, zawiasów i t. p. wszelkiego rodzaju delikatniejszych ozdób metalowych.
Ołów (znak chemiczny Pb, ciężar gatunkowy 11) zastosowuje się, jak siarka — jako materyał wiążący, do wzmocnienia i uszczelnienia: a więc do łączenia rur, umocowania żelaznych balustrad w kamieniu, a w arkuszach np. — pod opory, na jarzma dzwonowe i t. d.
Cyna (ciężar gatunkowy 7.2) używa się do lutowania blach, np. na dachach.
Cynk, który się łatwo oksyduje i trudniej od żelaza poddaje się utlenianiu, używany jest do ocynkowywania blach żelaznych.
