i przetwórcze wymagają coraz większych nakładów różnych rodzajów energii. Energii potrzebują też inne dziedziny gospodarki: rolnictwo, budownictwo, transport i komunikacja, łączność, systemy militarne, nowoczesne media oraz bezpośrednio ludność[1].
Coraz większym problemem współczesnego świata staje się jednak wyczerpywanie surowców produkcyjnych i energetycznych. Od wieków najważniejszym surowcem energetycznym było drewno, które od początku XIX w. niemal całkowicie zostało zastąpione przez węgiel kamienny, dominujący w bilansie energetycznym świata do połowy XX w.; w tym okresie stracił on swoje znaczenie na rzecz ropy naftowej, a także gazu ziemnego. Wyczerpywanie się zasobów węgla kamiennego i brunatnego, ropy naftowej i gazu ziemnego oraz drewna opałowego zmusza obecnie do poszukiwania nowych źródeł energii. Autorzy raportu dla Klubu Rzymskiego z 1992 r. pt. Przekroczenia granic. Globalne załamanie czy bezpieczna przyszłość wskazali, że w okresie 1860-1985 r. nastąpił sześćdziesięciokrotny wzrost energii wykorzystywanej do celów gospodarczych, a postępujący rozwój cywilizacyjny i techniczny zwiększa w naturalny sposób to zapotrzebowanie; dążenie do coraz wygodniejszego życia ciągle potęguje ten trend. Powoduje to, iż zapotrzebowanie i zużycie kopalin energetycznych systematycznie wzrasta, ale jednocześnie ich systematyczna eksploatacja doprowadziła do sytuacji wyczerpywania się zasobów w rozmiarach zagrażających stabilizacji gospodarczej i politycznej współczesnego świata. Zasoby naturalne (zwłaszcza zaś ropa naftowa i woda) są tym elementem, wokół którego koncentruje się rywalizacja współczesnych społeczeństw. Szczególne znaczenie we współczesnym świecie odrywają surowce energetyczne, które stanowią motor produkcji przemysłowej i podstawę bytu masowych, konsumpcyjnych społeczeństw krajów wysokorozwiniętych. Kluczowa rola tych surowców w ekonomii rozwiniętych państw powoduje, iż przyciągają one zainteresowanie wszystkich potęg światowych, a rywalizacja o kontrolę nad nimi jest głównym źródłem współczesnych konfliktów politycznych[2].
Z uwagi na znaczenie surowców naturalnych twierdzi się niekiedy, iż początek XXI w. zostanie zdominowany przez rywalizację pomiędzy mocarstwami o dostęp do strategicznych zasobów naturalnych. Wiele z publikacji o charakterze geopolitycznym zostało poświęconych właśnie problemom zasobów surowcowych, dostępu do nich, kontroli nad korytarzami transportowymi oraz
- ↑ J. Muszyński, op. cit., s. 114.
- ↑ J. Selby, Oil and water: the contrasting anatomies of resource conflict, „Government and Opposition” 2005, vol. 40, nr 2, s. 203-224, J. Selby, The geopolitics of water in the Middle East: fantasies and realities, „Third World Quarterly” 2005, vol. 26, nr 2, s. 329-349.
