dzięć, jaką religią sobie wybiorą, gdy dojdą do lat swoich[1]. Oto katolicyzm Jana.
Pierwszym jego aktem jako reformatora dopiero w 1544 roku zreformowanego kościoła szwedzkiego był dekret 1569 w 13 puktach karcący występki kleru „rozpustę, mordy, szalbierstwo i spekulacye, zbytek i lenistwo“; biskupi niech będą ostrożni w wyświęcaniu kleryków, surowi w przestrzeganiu dyscypliny kościelnej; w całej Szwecyi obchodzony ma być jako uroczyste święto dzień Przemienienia pańskiego. Drugim aktem było przyjęcie i ogłoszenie na synodze upsalskim 1572 przez nawykłego do królewskiego posłuchu arcybiskupa Petri i całe duchowieństwo nowej agendy, ułożonej jak wspomnieliśmy, przez Fechtena, poprawionej i uzupełnionej przez króla. Nadto uchwalił synod, że każdy, ktoby się nowej agendy nie trzymał, ma do roku Szwecyę opuścić[2].
Nie zważając na ten edykt, ks. Herbest rozrzucił po całym kraju broszurę, krytykującą ostro agendę, i dowodzącą, że nie półśrodki, ale szczery, zupełny powrót do katolicyzmu ocalić może Szwecyą, przez co naraził sobie króla iż wyzbyć się jego coprędzej z Szwecyi pragnął. Odpowiedział w obronie agendy arcyb. Petri dziełkiem przedrukowanem niemal dosłownie z pism niemieckich reformatorów, ale odpowiedź ta na razie przebrzmiała bez skutku.
Czy nie było prościej przywrócić starą z przed roku 1540 katolicką agendę? czy byłby się temu oparł arcybiskup i kler, który bez protestu przyjął nową, zbliżoną do tamtej, wywracającą do góry dnem reformę luterską i z wyraźną przez arcybiskupa dodaną klauzulą: „agenda ta dopuszcza wiele innych jeszcze ulepszeń, które on (arcybiskup) następcom swym zaleca“? Ale Jan III chciał być katolikiem-reformatorem a stał się zwyczajnym sekciarzem.
Trzecim donioślejszym jeszcze aktem, to przyjęcie nowej liturgii mszy św. na podstawie Missale romanum ex anno 1562 i innych obrzędów starożytnej wiary“, o której dopiero wspomnieliśmy, na synodzie sztokholmskim 11 czerwca 1574 przez
