Oto klucz dla zrozumienia misyi jezuickiej w Szwecyi. Przypatrzmy się jej szczegółom.
O pierwszych zaraz zapędach reformatorskich Gustawa I Wazy wiedziała Stolica św. przez żarliwego biskupa z Linkopingu, Jana Braske. Więc Adryan VI wyprawił 1523 prałata Magnusa Storę, jako legata do Szwecyi. Wybór nie był szczęśliwy; Magnus, dobry teolog, do Kościoła i Stolicy św. przywiązany, ale próżny i chwiejny, i dlatego przez Gustawa na arcybiskupstwo Upsali i prymasostwo powołany, zamiast oprzeć się stanowczo w samych początkach, ustępstwami i moderantyzmem swoim ułatwił Gustawrowi robotę i lubo sam odepchnął pokusę przejścia na luteranizm i wolał pójść na wygnanie, to przygotował do tego grunt wyborny następcy swemu, Wawrzyńcowi Petri, zlutrzałemu, żonatemu arcybiskupowi. Wobec takiej pobłażliwości i uległości królowi prymasa, której przyszedł w pomoc podobny mu słabością charakteru biskup z Westeraes, Piotr Manson, bezskuteczne były nawoływania listowne Klemensa VII, zaprosiny Pawła III na sobór powszechny do Mantuy 1536 r., heroiczne prawie czyny poświęcenia i żarliwości biskupa Jana Braske, męczeńskiej śmierci biskupa Sunnanwader, prałata Magnusa Knuta; dzieło niszczenia katolicyzmu w Szwecyi postępowało naprzód[1].
- ↑ Theiner. Schweden und seine Stellung zum h. Stuhl I, 236—7, 313. Braske widząc bezskuteczność swego oporu, usunął się 1528 do Gdańska, dokąd już pierwej Magnus nie mający odwagi ani być jak przysłało legatem i prymasem, ani zostać lutrem, był się schronił. Obydwaj listami błagali Klemensa VII, Karola V i Zygmunta o pomoc dla uciśnionego kościoła w Szwecyi, a katolików szwedzkich utwierdzali w stałości i wytrwałości. Theiner I, 206—10 Urkunden nr. IX—X). Odważnego obrońcę wiary biskupa z Westeraes Sunnanwadera, proboszcza jego kapituły Magnusa Knuta, ogłosił Gustaw buntownikami, zdrajcami, sam wystąpił w roli ich oskarżyciela, a sąd krzywoprzysiężny w Sztokholmie skazał ich na ścięcie 1527. Na miejsce ściętego biskupa, prymas Magnus z rozkazu króla poświęcił Piotra Mansona, którego prekonizował Klemens VII. Ten zaś na rozkaz króla i bez prekonizacyi papieskiej konsekrował trzech biskupów Sommara, Stroemfelda i exdominikanina apostatę Skitego.
Oto początek protestanckiej szwedzkiej hierarchii, w której prawowita sukcesya wnet przerwaną została. (Messenius V, 14—18).
