Są to owe znane pakta będzińskie, które na długie lata stosunki pokojowe Polski z Austryą obwarowały[1]. Obydwie strony uznały pośrednictwo papieża; Maksymilian wrzekomo przez cześć dla niego, złożył tytuł króla polskiego, cesarz rad nie rad przyjął włożony w traktat artykuł, że ani Austrya, ani Polska nie wejdzie nigdy i z nikim w takie układy, któreby utrudniały jednej albo drugiej stronie przystąpienie do ligi św. Artykuł ten uniemożebniał przymierze Austryi z Moskwą, dążył zaś do tego, żeby Polska w sojuszu z Austryą podjęła walkę z Islamem. Dnia 31 marca doszła do Rzymu wieść o pokoju będzińskim, nazajutrz, w wielką środę, oznajmił ją papież na konsystorzu. Legat niemal tryumfalnie wprowadzony do Lateranu, złożył Sykstowi obszerną relacyą i, rzecz to rzadka, usłyszał z ust jego szczere uznanie i pochwały.
Possevino znika już odtąd z areny dyplomatycznej. Raz tylko 1593 ułatwić miał księciu Ludwikowi de Nevers, posłowi Henryka IV, przyjazd do Rzymu wbrew woli Aleksandra VIII i wpływom posła hiszpańskiego księcia Olivarez; ściągnął na siebie przez to niełaskę papieża, iż musiał prędko z Rzymu uchodzić. Więc ostatnie lat 20 życia poświęcił wyłącznie żarliwości apostolskiej i autorstwu dzieł teologicznych, historycznych i polemicznych[2]. Umarł w Ferarze 26 lutego 1611 z iście zakonną pobożnością. Polacy, z wyjątkiem chyba heretyków, nie mają
- ↑ Komisarze polscy mieszkali w Będzinie. Zamiast 10 było ich dwóch z pełnomocnictwem od reszty, bisk. kuj. Rozdrażewski i marszałek Opaliński. Utrzymali w całej osnowie punkta ugody podyktowane przez Zamojskiego, krom kosztów wojennych, które podarowano. Cesarz Rudolf zaprzysiągł pakta w Pradze. Maksymilian podstępem uwolnił się od przysięgi.
- ↑ Największe i najcenniejsze jego dzieło, owoc pracy kilkoletniej, to: Bibliotheca selecta, qua agitur de ratione studiorum. Romae 1593 w 18 księgach. Pierwszych ksiąg jedenaście traktuje o teologii, o pedagogii wogóle i szkolnictwie; cztery następnych o prawie, filozofii, medycynie, matematyce, geometryi, muzyce, astronomii, zwalcza astrologią, dotyka architektury, kosmografii i geografii; trzy ostatnie księgi o poezyi i malarstwie, o epistolografii i retoryce Cycerona, o wymowie Grzegorza z Nazyanzu, Pawła św. i Chryzostoma. Wiele z tych traktatów wydane zostały jako osobne dziełka Inne jego historyczno polemiczne rozprawy wspomnę poniżej.
