Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/132

Trebją; sytuacja Hannibala stała się ciężką: między pasmem Alp i Apenninami siedział, jak w worku, którego węzeł mieścił się w Stradelli. Jego przyjaciele Gallowie, lud odważny, lecz łatwo zapalny i krótkowidzący, żądali odeń szybkich uderzeń, wcale nie życząc sobie żywić jego wojska do nieskończoności; a zima już nadchodziła. Bitwa stanowcza była dla niego tak samo niezbędna, jak niepożądana dla Rzymu; a wymusić jej nie mógł — za mocne były zasuwy Stradelli.
 Lecz tu ujawnił się organiczny brak strategji rzymskiej, który odczuwano zawsze, gdy jej wypadało zmierzyć się ze stałą wolą jednostki. Słabość organiczna strategji republikańskiej w walce z monarchiczną wynika stąd, że ustrój państwowy republikański jest najtrudniejszy ze wszystkich. Hannibal, przedewszystkiem, był jedynym kierownikiem swych działań i, nie skrępowany terminem swej władzy, mógł układać plany na lata cale naprzód, ściśle wypełniając jedno i to samo zamierzenie. Wrogowie jego natomiast byli pod kierunkiem dwóch konsulów, jednakowo prawomocnych, a władzę konsulowie ci otrzymywali tylko na jeden rok. Lecz, zachodzi pytanie, co przeszkadzało Rzymowi choćby na chwilę niebezpieczeństwa wybrać jednego naczelnego wodza, dając mu władzę na dłuższy okres czasu, aż do zupełnego zwycięstwa? Przeszkadzała obawa, aby ten wódz, przywiązawszy do siebie wojsko, nie wolał zachować władzy przy sobie i nie wykierował się na króla swej ojczyzny. Historja państw greckich pełna była takich przykładów; jeszcze nie tak bardzo dawno Hieron w Syrakuzach właśnie w ten sposób zdobył sobie władzę królewską nad swemi współobywatelami.
 Wystąpiło to i tutaj. Korneljusz, zapewne, nauczony doświadczeniem, zadusiłby Hannibala w worku cyzalpińskim przez samo swoje siedzenie nad Trebją; lecz miał towarzysza, równego sobie władzą, Sempronjusza, ambitnego i gorącego; ten zaś słyszeć nawet nie chciał o zwłoce. Póki oni będą tutaj siedzieli zima się skończy, a w marcu obejmą władzę nowi konsulowie i chwała