Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 6 Pisma krasomówcze.djvu/55

mieni jak Apolloniusz, że takiego trzeba odesłać do rzemiosła, w którem cokolwiek dokazać może.

 XXIX. Czy chcesz tedy, rzekł Sulpicyusz, dać nam przez to do zrozumienia, żebym ja lub Kotta obrócił się do nauki prawa cywilnego, albo do wojskowości? Bo kto może dojść w wymowie do najwyższego stopnia doskonałości? — Rozszerzyłem się nad tem, odpowiedział Krassus, żem w was poznał wyborna i szczególniejsza do wymowy zdolność, i celem moim było nie mniej dodać wam bodźca, którzy w niej wiele dokazać możecie, jak tych odstręczyć, którzy w niej nic dokazać nie mogą; a lubo w obu was postrzegłem największą zdolność i ochotę, to jednak zewnętrzne zalety, o których więcej może powiedziałem, niżeli Grecy mówić zwykli, w tobie, Sulpicyuszu, są nieporównane. Bo zdaje mi się, że żadnego jeszcze mowcy nie słyszałem, któryby miał stosowniejsze ruchy, kształtniejszą postawę, głos pełniejszy i przyjemniejszy; a jeżeli komu przyrodzenie skąpiej tych darów udzieliło, może jednak tego dokazać, że ich w miarę i umiejętnie użyje, nie obrażając żadnej przyzwoitości; tego bowiem najwięcej strzedz się trzeba, i o tem najtrudniej dać przepisy, nie tylko mnie, który o tem jako zwyczajny obywatel mówię, ale nawet Roscyuszowi, którego często mówiącego słyszałem, że główną rzeczą sztuki jest przyzwoitość, i zarazem jedyną, której sztuka nauczyć nie może.
 Ale, jeżeli wam się podoba, przenieśmy mowę do czego innego, i rozmawiajmy nakoniec naszym, a nie retorów zwyczajem. — Bynajmniej, rzekł Kotta, ponieważ nas zatrzymujesz w zawodzie wymowy, i nie odsyłasz do innego powołania, musimy cię usilnie prosić, żebyś nam wytłumaczył swe w wymowie sposoby, jakiekolwiek one są. Nie zbyt wiele żądamy, na twojej tak zwranej miernej wymowie poprzestaniemy, i nie pragnąc więcej osiągnąć, jak tę odrobinę, którąś ty w sztuce mówienia osiągnął, pytamy cię, ponieważ mówisz, że nam niezupełnie schodzi na przymiotach, których od przyrodzenia wyglądać trzeba, co prócz nich, zdaniem twojem, przysposobić sobie mamy?