Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 3 Mowy.djvu/43

WSTĘP DO MOWY

O PROWINCYACH KONSULARNYCH.

 Roku 56 przed Chr , przed wyborami konsulów na rok następny, była mowa w senacie o prowincjach, jakie mają być uznane za konsularne, dla oddania ich w rządy przyszłym konsulom, ostatniego dnia grudnia 55 roku z urzędowania wyjść mającym. Niektórzy senatorowie, a między nimi obaj konsulowie i M. Kato, nie zaniechali tej sposobności uszczuplenia władzy Cezarowi, który sprawując od roku 58 rządy jednej i drugiej Gallii, coraz większego nabywał znaczenia przez odniesione za Alpami sławne zwycięztwa, i podali myśl odjęcia mu obu tych prowincyj, a przynajmniej jednej z nich. Z drugiej strony znakomity mąż konsularny, Serwiliusz, pogromca Izaurów, był za odwołaniem Pizona z Macedonii, Gabiniusza z Syryi, którzy rządząc temi prowineyami, popełnili w nich wielkie zdzierstwa i bezprawia. Cycero korzystając z tej zręczności zemszczenia się nad tymi swymi nieprzyjacielami, którzy piastując konsulat 58 roku, przyczynili się do jego wygnania, poparł zdanie Serwiliusza. Ale zarazem dodał nad spodziewanie i z niemałem nieukontentowaniem szlachty i partyi republikanckiej w senacie, że nie należy odwoływać Cezara z Gallii, gdzie jego dalsza obecność jest potrzebna dla ustalenia i zachowania poczynionych tam przez niego zdobyczy. Tym sposobem usiał Cycero drogę do przedłużenia na drugie pięć lat Cezarowi rządów Gallii, co nastąpiło w rok potem na wniesienie trybuna ludu Treboniusza, i przychylenie się Pompejusza i Krassa, konsulów 55 roku. Dio Cassius, XXXIX. Plutarch, Pompeius, 54; Caesar, 24.
 Byłto już drugi błąd polityczny Cycerona. Jak dawniej popierając prawo Maniliuszowe, przyczynił się do wyniesienia Pompejusza nad równość obywatelską, tak teraz zatrzymując Cezara na czas dalszy w Gallii, posłużył mu za podnóżek do wstąpienia na tak wysoki stopień, że na nim ten człowiek ambitny nie mógł ścierpieć równego, ani podzielić się z kim panowaniem nad światem, co go doprowadziło do obalenia Rzeczypospolitej. W rok potem trybun Treboniusz, widząc usianą od Cycerona do wyniesienia Cezara drogę,! otrzymał dla niego od ludu przedłużenie rządów Gallii z Illiryą na drugie pięć lat.