Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 3 Mowy.djvu/398

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

niedopuści przez wróżbę, albo je zniweczy, jak w rzeczy samej uczynił. Owoż tedy, kto może zgadnąć co we wróżbie będzie złowrogiego, jeżeli nie obserwował nieba? Prawo zaś nie pozwala obserwować w czasie zgromadzenia; a jeżeli kto obserwował nie po odbytem, ale przed odbytem zgromadzeniem, powinien ogłosić wypadek swych postrzeżeń. Ale tu niewiadomość połączyła się z bezczelnością: ani wiedział co augurowi wiedzieć należało, ani postąpił jak przystoi na uczciwego człowieka. Przypomnijcie sobie jaki był jego konsulat od owego dnia aż do 15 marca. Byłże kiedy jaki ceklarz równie podły i czołgający? Nie mogąc nic sam z siebie, wszystkiego żebrał; idąc za lektyką swego kollegi, wtykał w nię głowę i żądał łask, które potem przędą wał.

XXXIII. Nadchodzi dzień zgromadzenia na wybór Dolabelli. Wyciągnięta losem centurya mająca naprzód głosować: Antoniusz spokojnie siedzi. Ogłoszony wypadek głosowania: milczy. Pierwsza klassa przywołana, wypadek podobnież ogłoszony. Potem jak zazwyczaj druga do głosowania przywołana; co wszystko prędzej się odbyło, niżelim wam opowiedział. Po skończonem dopiero głosowaniu, ten mądry augur, rzekłbyś drugi Leliusz; «Na inny dzień[1],» zawołał. O! bezprzykładna bezczelności! Cożeś zobaczył? coś postrzegł? coś usłyszał? boś nie powiedział, żeś obserwował niebo, i dziś tego nie mówisz. Nie było więc innej przeszkody prócz tej, którąś jeszcze pierwszego stycznia przewidział i naprzód przepowiedział. Tak tedy z wielkiem swojem raczej, jak mam nadzieję, niż Rzeczypospolitej nieszczęściem, zmyśliłeś wróżbę, bez potrzeby lud Rzymski bojaźnią religijną skrępowałeś, augur augurowi, konsul konsulowi złą wróżbę ogłosiłeś. Nic więcej o tem nie powiem, żeby się nie zdawało że chcę obalać czynności Dolabelli, które kiedyś muszą przyjść pod rozwagę naszego zgromadzenia. Ale poznajcie zuchwalstwo i bezczelność tego człowieka. Dopóki zechcesz, Dolabella nie będzie prawnie wybranym konsulem: a gdy ci się inaczej podoba, wybrany będzie pod pomyślną wróżbą. Jeżeli wyrazy któremi augur ogłasza, i któremiś ty ogłosił, nie mają żadnego znaczenia, przyznaj że gdyś powiedział: «Na inny dzień,» trzeźwym nie byłeś. Ale jeżeli mają jakie znaczenie, sam będąc augurem, pytam augura,

  1. Alio die: temi słowy augur rozwiązywał zgromadzenie, kiedy wróżby okazały się niepomyślne. Cic. de Legibus, II, 12.