Przejdź do zawartości

Strona:Zielinski Historia Polski-rozdzial5.djvu/013

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

miały być prowadzone w języku polskim ukraińskim (białoruskim, litewskim). Wprawdzie ustawa dopuszczała również tworzenie prywatnych szkół mniejszościowych (z językiem wykładowym danej mniejszości), ale w praktyce były one w szybkim tempie wypierane przez szkoły utrakwistyczne (por. tab. 8), służące polonizacji mniejszości słowiańskich. Także pewne uprawnienia, przyznawane im w tym ustawodawstwie w kwestii posługiwania się językiem ojczystym w urzędach, podlegały w praktyce władz administracyjnych rozlicznym ograniczeniom i przeszkodom.

Tab. 8.
Szkoły według języka nauczania

Język Rok szk. 1924/25 1929/30 1934/35 1937/38 Rok szkolny 1930/31 (wg M. Falski, Szkoły
Rzeczypospolitej Polskiej w roku 1930/31
)**
pow-
szechne


średnie
ogólno-
kształ-
cące
nauczy-
cielskie


pow-
szechne


średnie
ogólno-
kształ-
cące
nauczy-
cielskie


zawo-
dowe


pow-
szechne


średnie
ogólno-
kształ-
cące
nauczy-
cielskie


zawo-
dowe


pow-
szechne


średnie* nauczy-
cielskie


zawo-
dowe


powszechne



średnie
ogólnokształ-
cące

nauczy-
cielskie


zawodowe
i kursy
zawodowe

gimnazja
 
licea
 
Ogółem
Polski
Polski i ukraiński
Polski i niemiecki
Polski i inny
Ukraiński
Białoruski
Niemiecki
Żydowski
Hebrajski
Żydowski, hebrajski
Rosyjski
Czeski
Litewski
Francuski
27 414
23 225
103
181
19
2 558
23
919
102
109
9
9
20
137
—  
778
674
1
3
1
20
4
39
5
13
— 
11
— 
2
2
207
183
9
— 
1
6
— 
4
1
1
— 
— 
— 
1
1
26 539
21 806
2 336
— 
311
790
26
768
— 
— 
360
8
28
105
1
759
673
1
— 
9
20
3
29
— 
— 
14
7
— 
2
1
229
198
13
— 
1
10
— 
3
— 
— 
4
— 
— 
— 
— 
735
705
1
— 
6
2
— 
5
— 
— 
— 
— 
— 
— 
— 
27 757
23 299
2 754
— 
384
457
16
490
87
172
— 
8
18
— 
— 
770
698
2
— 
5
26
1
20
2
9
— 
5
— 
— 
— 
187
170
1
— 
2
7
— 
4
— 
3
— 
— 
— 
— 
— 
743
714
— 
— 
7
4
— 
4
14
— 
— 
— 
— 
— 
— 
28 723
24 047
3 064
— 
485
461
— 
394
— 
— 
226
5
18
23
— 
769
671
2
— 
39
24
1
15
— 
— 
12
4
— 
1
— 
691
604
2
— 
35
21
1
13
— 
— 
10
4
— 
1
— 
74
72
— 
— 
— 
1
— 
— 
— 
— 
1
— 
— 
— 
— 
764
753
— 
— 
— 
5
— 
6
— 
— 
14
— 
— 
— 
— 
—   
22 156       
2 974  (26)***
188   (4)  
669 (581)  
139  (16)  
1  (1)  
553 (206)  
65  (65)  
20  (20)  
5   (5)  
2   (2)  
1   (1)  
88  (75)  
—   
—   
711 (373)
24  (16)
36  (27)
79     
—   
—   
—   
—   
—   
—   
—   
—   
—   
—   
—   
231 (16)
10  (8)
5  (4)
7  (5)
—   
—   
—   
1  (1)
—   
—   
—   
—   
—   
—   
—   
1 127 (816)
4   (4)
5   (5)
20   (20)
—  
—  
4   (4)
4   (4)
—  
—  
—  
—  
—  
—  

*W roku reformy wprowadzono dwa stopnie szkoły średniej: gimnnazja i licea, licea były dwoma ostatnimi klasami szkoły średniej.
**We wstępie do urzędowego opracowania Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, pt. Szkoły Rzeczypospolitej Polskiej w roku 1930/1931 (Warszawa 1933, s. XX), redaktor tomu, wybitny znawca szkolnictwa polskiego M. Falski podaje, że urzędowe statystyki opracowywane były w sposób bardzo dowolny, dlatego zmuszony był poczynić poważne korekty. Dane liczbowe – tenże s. XXXVIII-XXXIX.
***W nawiasach podano liczbę szkół prywatnych

Źródło: Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 1923/26, s. 390; Mały rocznik statystyczny 1934, s. 175; 1936, s. 228; 1939, s. 31


Pomni dotychczasowych doświadczeń posłowie mniejszości narodowych przy jęli projekty rządowe zdecydowanie nieufnie i wrogo. W późniejszych wspomnieniach pisał na ten temat S. Thugutt: „spodziewałem się ostrej krytyki ze strony Ukraińców i Białorusinów niektórych punktów wniesionych ustaw, ale nie myślałem, że krytyka ta dojdzie aż do odrzucenia ustaw en bloc, do manifestacyjnego opuszczenia sali przed głosowaniem, a zwłaszcza do tak pełnego nienawiści tonu w przemówieniach. Jeszcze przez resztki szacunku nie nazywano mnie zdrajcą, ale posądzeń o ugodowość, o strach przed endecją nie brakło. Ustawy przeszły tylko głosami polskimi“ (zresztą nie wszystkimi). Przyznawał dalej, że