W roku 1505 był Spizkim starostą Benedykt z Koźmina, roku 1506 Stanisław Kmita, Jan Jordan z Zakliczyna, „pożyczywszy skarbowi król. 12 tysięcy czer. zł. otrzymał w zastaw ziemię Spiską, którą Zygmunt wykupił r. 1506[1]. W r. 1526, gdy wojewodę siedmiogrodzkiego a hrabiego Jana Zapolyę obwołano królem Węgier, starostą na Lubowni był Piotr z Jeżowa, Bylina Wojnarowski, gorliwy stronnik Zapolyi[2]. Następnie starostował tu roku 1529 Piotr Kmita, roku 1549 Jan Bonar z Balic, roku 1569 Mikołaj Maciejowski, roku 1575 Jan Maciejowski, roku 1578 Stanisław Szafraniec z Piaskowéj Skały, roku 1581 Albert Łaski, roku 1587 Kasper Maciejowski, od roku 1596 Lubomirscy aż do wstąpienia na tron Augusta III.
W r. 1587 stronnicy Maxymiliana arcyks. austr. Walenty Drespostrávi, Paweł Melith i Piotr Andrássi w 1500 ludzi w grudniu ciągnąc mu na pomoc do zdobycia korony polskiéj, po drodze obsadzili Lubownią, lecz po wzięciu Maxymiliana do niewoli pod Byczyną, wskutek zawartéj umowy d. 9 marca 1588 roku, gdzie wśród innych warunków, był zawarowany zwrot Lubowni, zamek wrócił w polskie ręce[3].
W czasie najazdu Szwedów na Polskę r. 1655: „Jerzy Lubomirski ofiarował Janowi Kazimirzowi bezpieczne schronienie w swym zamku Lubowli, na granicy węgiersko-polskiéj; król tego nie przyjął, lecz udał się na Szląsk[4]. Prawie we wszystkich opisach téj okoliczności jakby na urząd spotyka się mylną wiadomość o pobycie Jana Kazimirza w Lubowni, czemu najnowsze wiarogodne badania prof. Walewskiego przeczą „Potężnie obwarowany zamek Lubowla, pod zasłoną gór karpackich, stał się niejako siedzibą rządu w czasie tułactwa Jana Kazimirza[5]. Pozjeżdżali się tu magnaci, oprócz przewodzącego im Lubomirskiego, książę Zasławski, Zamojski, Wielopolski i inni, aby radzić o dobru ojczyzny.
Skarbiec koronny przez Bogusława na Lesznie Leszczyńskiego oddany w opiekę Lubomirskiemu, tu w Lubowelskim zamku znalazł schronienie, że go zaś nie zawiózł Marszałek w. koronny cesarzowi austryackiemu do schowania według polecenia króla, podejrzywając Ludomirskiego o skłonności ku Karolowi szwedzkiemu, „udał się król (Jan Kazimirz przez Fragsteina (ambasadora austr. w Polsce) z usilną prośbą do cesarza, aby pod pozorem rewindykacyi 13 miast spizkich (sub specie repetitionis) ów zamek jak najprędzéj oblegać kazał,“ co do skutku nie przyszło[6].
W roku 1683 zwycięzkie hufce bohatera z pod Wiednia ciągnęły z wyprawy na Turków, obładowane sławą i łupami, lecz po drodze tu jeszcze się musieli ubijać ze stronikami Tekelego, co się trzymał Turków. Król Sobieski z senatorami przybył do Lubowni, gdzie i hetman polny Sieniawski nadciągnąwszy tu zaraz życie zakończył. Król pospieszył do Krakowa, dokąd zdążył przez Sącz na wilią Bożego narodzenia[7].
W czasie wojny między stronnikami Stanisława Leszczyńskiego, a Augusta II. walka i w te strony się przewlekła. Teodor Lubomirski starosta Spizki trzymał stronę króla Leszczyńskiego, gdy więc adherenci Sasa i Moskali na Spiż przyszli, plondrując naokoło, podeszli zamek Lubowelski. Lecz r. 1706 obległ ich Lubomirski, a partyzanci sascy pod wodzą Jakuba Rybińskiego uszli ztąd nocą, zapaliwszy wprzód zamek[8].
- ↑ Starożytna Polska Balińskiego.
- ↑ Sądeczyzna tom II. Morawskiego.
- ↑ Starożytna Polska Balińskiego tom 2: „ut arx Lubovlensis cum Comitatu Scepusiensi Polonis restitueretur“.
- ↑ Historyja wyzwolenia Polski tom I. Antoni Walewski.
- ↑ Histor. wyz. A. Walewski.
- ↑ Z orginal. archi. tajnego w Wiedniu podaje tę wiadomość A. Walewski w cytowanej już Histor. wyzw.
- ↑ Dyjaryjusz Wiedeńskiéj Okazyi Dyjakowskiego.
- ↑ Roczniki do dziejów Podtatrza X. Owsińskiego.
