Strona:Ukraiński ruch kobiecy.pdf/41

V. Rola kobiet w ruskiej kulturze narodowej.

 Dopiero od połowy XIX w. można mówić o aktywności kulturalnej kobiet ruskich. O ile „ruch kobiecy“ spowodowały naddniestrzanki, na polu literackim pierwsze były naddnieprzanki.
 Idealizował kobietę ukraińską bezżenny Taras Szewczenko. Kobieta, zwłaszcza matka, miała w nim natchnionego obrońcę i gloryfikatora. Ten genialny poeta-samouk nie szczędził słów uznania i zachwytu dla współczesnego sobie talentu prozatorskiego Marii z Wiłyńskich Markowiczowej (1834–1907), piszącej od 1858 r. pod pseudonimem Marko Wowczok. Była ona bojowniczką przeciwko wszelkiemu ciemiężeniu i poddaństwu. Jej „Narodni opowidanja“ stworzyły typ nowoczesnej ruskiej noweli. Następnie pisała już ona nie po rusku, lecz po rosyjsku i przez współczesnych sobie wyznawców budzącego się nacjonalizmu ruskiego nazywana była nawet „kacapką“.
 Iwan Franko pierwszy ocenił siłę talentu Laryssy Kossaczównej (1872-1913), która pod mianem Łesia Ukrainka stała się poetką „ukraińskiego risorgimento“ i weszła do trójcy ruskich wieszczów: Szewczenko―Łesia Ukrainka―Franko. Matka Łesi Ukrainki, Olga Kossaczowa (1852-1930) pisząca pod pseudonimem Ołena Peziłka jest postacią pierwszorzędną w dziejach wojującego „ukrainizmu“, pierwszą otwartą wyznawczynią ruskiego nacjonalizmu.