Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 2.djvu/34

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

w swych relacyach (w formie dziennika) opowiada poseł cesarski biskup Jędrzej Jerin[1]. Cesarz Rudolf przysłał jeszcze w kwietniu 1590 r. Daniela Prinz’a, radcę apelacyjnego do króla, nuncyusza Hannibala i naczelników partyi austryackiej, upewniając króla i stany o stałej swej przyjaźni. Biskupi wszyscy, zdaje się, że za namową nuncyusza złożyli wobec notaryusza apost. Marcina Mięty (Mienthae) energiczny protest przeciw wykluczeniu Habsburgów od tronu, bo by to znaczyło tron polski oddać heretykom. Wnet jednak czterej z nich, między nimi bisk. Rozdrażewski, przerzucili się na stronę Zamojskiego[2]. Król zaś pamiętny obrazy, na biskupstwo krak. zamianował nie kard. Batorego, ale kard. Radziwiłła, wbrew tradycyom i prawu 1569 r., że w Koronie Koroniarzom, na Litwie Litwinom godności rozdawane być mają i wyprawił go z biskupem Rozdrażewskim w dziewosłęby po arcyksiężniczkę Annę do Gracu i Pragi.
To małżeństwo z Anną, uchwalone na tajnej radzie senatu 13 stycz. 1591, przyzwolone przez cesarza Rudolfa w wrześniu t. r., doszłe wreszcie do skutku 30 maja 1592, napsuło także wiele krwi Zamojskiemu[3]. Król miał prawo wyboru małżonki, potrzebował jednak aprobaty senatu, ale nie sejmu. Zamojski swatał go 1589 r. z palatynówną Renu, kalwinką, na co mu król sucho: „ja o małżeństwie nie myślę“[4].

Teraz widząc, że król jeszcze ściślej wiąże się z Austryą, pomimo, że Maksymilian paktów będzińskich nie zaprzysiągł, a nie mogąc temu przeszkodzić, z tem większą zapalczywością rzucił się na „praktyki rakuskie“, a rewelacye Maksymiliana podały mu broń pożądaną. Więc w kwietniu 1592 pod pozorem kadencyi trybunalskiej zwołał swoich „kanclerzystów“ do Lublina. Król nie mając siły i powagi dosyć, aby bezprawny zjazd zakazać, wysłał tam regalistów, trzech biskupów i kilku

  1. Tamże. 1590 grudzień.
  2. Tamże. Polonica. 1590, kwiecień.
  3. W archiwum tajnem wied. Polonica 1591 i 1592 znajduje się list Zygmunta do cesarza z dnia 30 września 1591, w którym dziękuje za przyzwolenie cesarskie i obszerna korespondencya obydwóch co do intercyzy ślubnej, ceremoniału i dnia ślubu.
  4. Tamże.