Przejdź do zawartości

Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 1.djvu/461

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

W poście wielkim 12 marca 1580 przeniósł się król z dworem do zamku w Linkoeping, aby swobodniej oddać się ostatecznemu wykończeniu swej liturgii. W dwa dni potem przyjechał za nim Posseyino — potrzebował go król do zawarcia przymierza z Batorym przeciw Moskwie, — urządził w swem mieszkaniu tak jak w Wadstenie kaplicę; dwaj księża Miloniusz i Warszewicki towarzyszyli mu i pomagali w kazaniach i duchownej usłudze, Katolików bowiem cyfra dochodziła do 80 oprócz królowej, jej dzieci i dworzan; znalazło się między nimi kilku senatorów i sekretarzy królewskich, przedniej szych panów szwedzkich[1].
Gniewało to luterskiego biskupa Marcina Olofa, stronnika kcia Karola, wroga liturgii, którą sam przed 3 laty zaprzysiągł. Więc w kazaniach wyzywał papieża antychrystem, rzymski Kościół nierządnicą, poniewierał osobą Possevina i katolickiej księży, a dwie swe córki nasyłał do mieszkania legata na pogadanki czy romanse ze służbą, w rzeczy samej na zwiady. Napróżno Possevino przedstawiał mu listownie niestosowność tych wizyt i takowe zabraniał, więc poskarżył się o to przed królem. Ten zgromił ostro biskupa, zagroził złożeniem z urzędu. On zaś w odwecie poruszył kler swój do opozycyi przeciw liturgii, i doprowadził do tego, że samowolnie wbrew woli króla zebrany synod dyecezyalny w Nykoepingu znienawidzoną liturgię raz na zawsze potępił i odrzucił.

Rozgniewany tem król zwołał do swej rezydencyi w Linkoepingu 80 proboszczów na synod i w sam dzień Bożego Ciała napiętnowawszy jak należało niegodziwe postępowanie ich biskupa Marcina Olofa, jako krzywoprzysiężcy i podżegacza, złożył go z biskupstwa, nadał je Piotrowi Michelsson, odebrawszy pierw od niego i całego synodu przysięgę, iż liturgii jego wiernie trzymać się będą[2]. Nazajutrz 3 lipca, zatwierdził synod wszystkie punkta kościelno-dogmatyczne liturgii i wy-

  1. Theiner I, 656, wymienia znaczniejszych: kanclerz wielki Hogenskjoeld Bielke, marszałek wielki i radca Gustaw Banner, marszałek królewicza, Eryk lir. Brahe, sekretarze królewscy: Mikołaj Braske, Jan Evici, Eryk Mathaei, Olof Swerkerssohn, Peter Erasmi.
  2. Dalin IV, 90. Theiner I, 656—58. Nunz. di Germ. t. 92, k. 320.