Przejdź do zawartości

Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 1.djvu/442

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Zamieszkał z towarzyszami, także z hiszpańska przebranymi, w pałacu zamożnej wdowy, która do dóbr swoich wyjechała. W sypialni swej znalazł w skrytej szafeczce i przeczytał łakomie komentarz na Apokalipsę, Dawida Chytreusza, profesora protestanckiej szkoły w Rostoce, który był wyrocznią protestantów, „zarazą północy“ i złym duchem króla Jana, bo paraliżował dobre wpływy ks. Herbesta, a potem O. Nicolai[1].
Po oficyalnej audyencyi, danej posłowi cesarskiemu, zabrał król Possevina do swej komnaty i rozmawiał jako z legatem papieskim.
Wręczył mu legat breve Grzegorza XIII, pełne grzeczności i obietnic zaspokojenia życzeń królewskich, o ile to będzie możliwe i list Hozyusza, przypominający królowi, że „władzę w kościele powierzył Chrystus Pan tylko jednemu Piotrowi i jego ustanowił najwyższym pasterzem owej owczarni“. Podobnej treści były listy papieskie do królowej, do księcia Karola i kilku wybitniejszych senatorów[2].

Possevino podobał się królowi. Wielomowny, potrzebujący wywnętrzenia się, zwierzył się król przed nim z wszystkiemi tajnikami duszy, i tak sobie tem podbił serce legata, że ten zbudowany był „a nawet zawstydzony“ pobożnością króla, zwłaszcza do matki Boskiej, którą nazywał superbenedictissima i czystością obyczajów, podziwiał naukowe jego wykształcenie, znajomość aż ośmiu języków, synowskie iście przywiązanie

  1. Dawid Chytreusz, właściwe nazwisko Kochafe, rodem z Ingelfingu w Szwabii 1530 r. Nie tyle był autorem jak kompilatorem zręcznym i pilnym bardzo. Pisał dziwaczne, tchnące socynizmem „komentarze na apokalipsę“ 1575 i na tę to książkę wpadł zapewne Possevino. Pisał: Historyę Augsburskiego wyznania 1582, która się bardzo nie podobała królowi Janowi III; Chronologię łacińską historyi Herodota i Tueididesa 1585; Tablicę czyli spis filozofów starogreckich; Kronikę Saksonii od 1500 r.; kontynuował historyą Prus Schütza Wydał. Chronologią żywotów królów Alfonsa, Ludwika XII i cesarza Karola V. 1585. (Feller V, 403). On to razem z głównym ministrem Krausem 1574 wysłał delegatów do patryarchy carogrodzkiego, zapraszając do zjednoczenia cerkwi wschodniej z kościołem protestanckim. Ale wyznanie wiary patryarchy zbliżone było bardziej do katolicyzmu jak do luteranizmu. (Messenius VII, 43).
  2. Opera Hosii II ep. 251. Theiner Urkunden-Buch nr. XXI XXVI. Noszą one datę 13 września 1576 r.