Przejdź do zawartości

Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 1.djvu/351

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

rozległe horyzonty od Londynu i Sztokholmu aż do Konstantynopola, popierał rozrost zakonu swego w Polsce i Siedmiogrodzie, podejmował mnóstwo interesów i prac naraz; w tem może błądził, że zanadto rozpraszał się na zewnątrz. Oficyalnem niejako zadaniem jego było na razie załagodzenie sporu Rudolfa II z Batorym o zamki Szathmar i Nemeth, powierzył mu to papież i właśnie dla tej sprawy zatrzymał się w Warszawie, naradzał się z królem, znosił się ztąd listownie z Rudolfem II, pojechał za nim do Koszyc, znów potem do króla do Krakowa i już był skojarzył zgodę w Koszycach, gdy cesarz zażądał od króla przysięgi lennej z zamku Nagy Banya, który mu wraz z wsiami i z kopalniami złota w zamian za tamte dwa zamki oddawał. Król tem urażony, zerwał układy. Possevino znów je nawiązał mozolnie i przy pomocy kanclerza Zamojskiego i posła polskiego w Pradze, biskupa Rozdrażewskiego doprowadził do skutku. Zamiast homagialnej przysięgi, król wystawił list, przyznający królom węgierskim prawo zwierzchnicze nad Nagy Banyą. Poczem odnowili obydwaj monarchowie przymierze pokoju, o co głównie chodziło Possevinowi[1].

Wskutek tych układów zbliżył się Posseyino do króla jeszcze więcej i stał się powiernikiem jego zmartwień i pragnień i jego daleko sięgających planów, towarzyszem rozmów nie tylko o polityce, ale o teologii, filozofii, ascezie; bo rzemiosło

  1. Heidenstein II, 148, 194. Pierling II, 212.
    W archiwum tajnem ces. w Wiedniu, Polonica 1583, 1584, znajduje się oprócz kilku innych w tej sprawie, oryginalny list Possevina do nuncyusza wiedeńskiego z Krakowa, d. 8. stycznia 1583, w którym upewnia go o szczerej swej pracy nad pogodzeniem cesarza z królem polskim i wzywa, aby nuncyusz z swej strony korzystając z bliskiego małżeństwa cesarza, nakłaniał go do zgody, „najpiękniejsze to dziedzictwo dla przyszłych potomków“.
    Cesarz listem z Pragi 23. grudnia 1583 upewnił Possevina, że gotów przymierze adnowić.
    W nowym sporze o hołd z dóbr Nagy Banya cesarz przychylił się do wniosku Possevina, jak go upewnił o tem kanclerz ces. Viehauser zu Oberlauterbach w lutym 1584. Zamiast hołdu, Batory wystawi skrypt, od kogo te dobra dane dla niego i dla Batorych de Somlio.