Przejdź do zawartości

Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 1.djvu/280

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

erygowano dopiero 1644 r., a fundował ją Lew Kazimierz Sapieha, podówczas marszałek nad. lit., sprowadziwszy dwóch profesorów z Ingolstadtu[1]. Rektorem akademii był każdorazowy rektor kolegium, na uroczystościach występował w zwykłym płaszczu jezuickim, w birecie doktorskim, bez żadnych zresztą oznak, niesiono jednak przed nim berła akademickie. Dziekanów wybierały fakultety corocznie. Ponieważ kanclerzem akademii był biskup wileński, a prokanclerzem biskup żmudzki, obydwaj zaś sprawami dyecezyi i państwa zajęci, urzędu swego spełniać nie mogli należycie, przeto za zgodą obydwóch stanęło na tem, że prowincyał jednego z starszych profesorów mianował vice-kanclerzem akademii i ten sprawował urząd kanclerski, a tylko w nadzwyczajnych wypadkach udawano się do biskupa wileńskiego[2]. Dwaj prefekci utrzymywali porządek i karność wśród akademików.

Coroczne otwarcie akademii odbywało się zrazu po wielkiej nocy, uświetniano je kilkudniową dysputą z teologii i filozofiii, mowami i wierszami, czasem i teatrem. Co tylko było zacnych osób w mieście i okolicy, zwłaszcza ojców uczącej się młodzi, odwożących swych synów, zapraszano na tę uroczystość rozesłanym programem dysput. Przechowało się ich dotąd kilka egzemplarzy z tej epoki. Ratio studiorum 1592 r. kazała rok szkolny rozpoczynać w jesieni mniej uroczyście, za to kończyć go koło 31 lipca wielkim naukowym popisem i rozdaniem nagród. Wielkie ferye trwały 4—5 tygodni, feryj świątecznych Bożego narodzenia i wielkiejnocy nie znano. Promocye, czyli nadawanie stopni doktorskich, odbywały się z równą okazałością, zazwyczaj przy końcu roku, albo przy bytności króla IM. W ciągu pierwszych lat dziesiątków, do r. 1609, zaszczycono 11 teologów, 6 filozofów Jezuitów i 9 filozofów ze stanu du-

  1. Rostowski 339. Przywilej na katedrę obojga prawa i medycyny wydał Władysław IV. 1641 r.
  2. Vice-kanclerz akademii był prefektem jeneralnym nauk „narzędziem rektora do należytego prowadzenia nauk. Podlega i mu, ale tylko w sprawach czysto naukowych in rebus ad studia pertmentibus profesorowie zarówno jak studenci wszyscy Dla nadzoru zaś byli dwaj albo trzej praefecti morum pod zwierzchnictwem rektora.