Przejdź do zawartości

Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 1.djvu/231

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Po tem uroczystem obwieszczeniu miastu o przybyciu Jezuitów, wprowadził ich biskup sufragan do kamienicy w pobliżu katedralnego kościoła, która miała im służyć za kolegium. Nie nadawało się Ojcom to miejsce, jako zbyt oddalone od środka miasta, obrali sobie więc za pozwoleniem biskupa Konarskiego kąt ciasny przy samych murach miejskich, cuchnący, bo główny kanał tamtędy przeprowadzony, ale za to w tym kąciku tuliły się dwa kościółki: św. Gertrudy, założony wraz z szpitalem 1456 r. przez Gertrudę Pestl, zamożną mieszczkę, i św. Stanisława, fundowany przez biskupa Lubrańskiego 1518 r., oddany potem 1534 r. przez biskupa Jana Latalskiego ks. Mansyonarzom z szkołą i szpitalem dla chorych księży. Bliziutko widniał parafialny kościół św. Maryi Magdaleny, po którym dziś i od dawna już tylko plac pusty pozostał. Po wielu trudnościach, które usunął biskup Konarski, objęli Ojcowie najprzód 1571 kościółek św. Gertrudy i w nim rozpoczęli zbożną swą pracę, potem 1573 dom i kościół sw. Stanisława.
Mówili też na życzenie biskupa kazania świąteczne, a potem i niedzielne w kolegiacie św. Magdaleny, przybyła im bowiem pomoc dzielna w O. Herbeście, który świeżo co z rzymskiego powrócił nowicyatu.
Na sesyi kapitulnej 13. lipca 1572 rostrzygała się sprawa fundacyi Kolegium. Biskup przeznaczał na nią cztery wsie: Zemsko, Kiełczewo, Tokarki, Bochlewo, z dóbr stołu biskupiego; uchwała za fundacyą przeszła większością jednego głosu tylko; połowa prawie kapituły była jej przeciwną. Warowała przy tem kapituła całość i bezpieczeństwo szkoły katedralnej wobec nowych szkół jezuickich, aby nie zabrakło kantorów w katedrze. W razie gdyby Jezuici opuścili Poznań, dobra wracają do dóbr stołu biskupiego, inne zaś dobra pojezuickie obrócone być miały na edukacyę młodzieży[1].

Były to już czasy niespokojne pierwszego bezkrólewia. Heretycy, jak wszędzie, tak i w Poznaniu podnieśli głowę. Kasztelan gnieźnieński, Jan Tomicki, luteranin, z swymi ministrami, przezywał Jezuitów turbatores regni, wichrzycielami rzpltej;

  1. Akta kapituły poznańskiej, tom XVIII k. 96, 130. Ms. bibl. Jagiell. nr. 5198. Annales Collegii Posnaniensis.