Przejdź do zawartości

Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 1.djvu/215

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

w kościele św. Jana szereg kazań o Najśw. Sakramencie, zbijając fałszywą naukę Kalwina; objęli ambonę w katedrze i innych kościołach, bo oprócz kilku Dominikanów nie było odpowiednich kaznodziei w Wilnie Przy pomocy innych Ojców odwiedzali pilnie szpitale i więzienia. Udało się im nawrócić Kalwinkę, żonę stróża więziennego w ratuszu. Przez nią ułatwioną mieli pracę nad więźniami, uwiadamiała ich, ilekroć jaki heretyk został osadzony w ratuszu. Więc też z czterech heretyków, więźniów, skazanych sądem miejskim na śmierć, nawrócili do katolickiej wiary trzech i towarzyszyli im na rusztowanie; do czwartego nie przypuścił ich minister kalwiński. Powoli jednali sobie mir nawet u heretyków. Wda wil. Radziwiłł Rudy odwiedzał ich często, chętnie rozprawiał z nimi o kwestyach spornych religijnych; ministrom kalwińskim powtarzał: „nie dacie im (Jezuitom) rady, uczeńsi są od was“.

Skarga przekonał się niebawem, że żywiołu dobrego, katolickiego wśród obywateli miejskich jest dosyć, podniety mu tylko potrzeba, na wzór więc „stowarzyszenia czcicieli Najśw. Sakramentu“ przy dominikańskim kościele Matki Boskiej sopra Minervam w Rzymie, zawiązał bractwo Najśw. Sakramentu, spisał dlań ustawy i połączył je z bractwem miłosierdzia i św. Łazarza, którego to bractwa celem było zbieranie i opatrywanie leżących po ulicach ubogich. Poprzedziły erekcyą tych bractw ośmiodniowe rekolekcye, pierwsze, jakie urządzono w Polsce, w których udział wzięli burmistrz, rajce, ławnicy, przedniejsi mieszczanie. Wnet i z gminu miejskiego zapisywać się poczęto do bractwa Najśw. Sakramentu. W osobnej kaplicy „Bożego Ciała“, przy kościele św. Jana, odbywało ono swe nabożeństwa i schadzki, towarzyszyło kapłanowi, niosącemu pod baldachimem św. wijatyk do chorych, gromadnie z świecami w ręku, występowało z swemi godłami i chorągwiami na procesyi Bożego Ciała i innych obchodach[1]. Zżymali się na to Kalwini i Aryanie; zło-

  1. W skarbcu kościoła św. Jana znajduje się Album arcybractwa, wydobyte z rupieci przez kanonika Aleksandra Wróblewskiego. Księga ta in folio w aksamit i srebro pięknie oprawna, sporządzona 1692 r. nosi tytuł: „Imiona godne pamięci drogą zbawienną przez rany Ukrzyżowanego naznaczoną jałmużną, utorowaną roczną idących Braci i Dobrodziejów stanu duchownego arcybractwa Bożego