Przejdź do zawartości

Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 1.djvu/119

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Przełożony domów profesów nazywa się prepozytem, kolegiów rektorem, rezydencyi i misyi superiorem. Niekiedy rezydencye miały swą fundacyę, ale wtenczas uważane były za rozpoczęte kolegium (collegium inchoatum) i wolno im było szkoły otworzyć. Zazwyczaj jednak rezydencye przydzielano do najbliższego kolegium, a missyjne domy, do najbliższej rezydencyi lub kolegium, a wtenczas superiorowie ich zależeli bezpośrednio od rektorów tychże kolegiów, pośrednio od prowincyała i jenerała. W braku wystarczających jałmużn. kolegia żywić musiały i utrzymywać z swych funduszów zależne od siebie rezydencye i domy missyjne.
Jezuici polscy należeli długo do assystencyi niemieckiej, dopiero 1758 tworzyli osobną assystencyą polską. Zrazu nie mieli swej prowincyi, jeno należeli do prowincyi austryackiej, zarządzał nimi vice-prowincyał, od r. 1575 tworzą osobną polską prowincye, która dla mnogości osób i domów a wielkich przestrzeni kraju, podzieloną być musiała 1608 r. na dwie prowincye, polską i litewską, te zaś dla coraz większej liczby osób i domów, podzielone zostały 1756 r. na cztery: wielkopolską, małopolską, mazowiecką i litewską, które aż do 1773 tworzyły assystencyą polską.
Władza prawodawcza zakonu, jak nadmieniłem wyżej, spoczywa in Societate professa w professach 4-ch ślubów, zebranych na kongregacyi jeneralnej. Instytut opisuje najdokładniej kto i kiedy ma władzę zwołania takiej kongregacyi, podaje zarazem w najdrobniejszych szczegółach regulamin tejże[1]. Zwołuje ją jenerał, ile razy tego kongregacya prokuratorów zażąda, albo on sam za radą swych assystentów uzna za potrzebne, albo na wyraźne życzenie papieża. Innocenty X. wydał breve 1646 r. z poleceniem, aby kongregacye jen. odbywały się co lat dziewięć. Zawiesił je 1668 r. Klemens IX a zniósł je zupełnie papież Klemens XI.

Gdy jenerał umrze, to mianowany przezeń za życia jeszcze wikarjusz generalny, albo jeżeli ten mianowany nie został, to wybrany przez profesów miejscowych, (może ich być co najmniej 7, co najwyżej 40), zwołuje kongregacyą jeneralną

  1. Instit. III. 577. Formula Congregationis generalis.