Do dziejów szkół i oświaty w Polsce, których opisem ma się zająć Akademia Umiejętności w Krakowie[1], potrzebne są wiadomości o pojedyńczych szkołach polskich, zwłaszcza z czasów porozbiorowych. Do epoki bowiem dawniejszej, źródła są dość znane, dla późniejszej zaś przeważnie spoczywają jeszcze w archiwach i dotąd mało ogłoszeniem ich zajmowali się badacze dziejów ojczystych.
Sądząc, że choć w małej cząsteczce do dzieła zamierzonego przydać się może wiadomość o szkołach klasztornych, kilku z nich podaję historyę, zaczynając od szkoły OO. Bernardynów w Warcie. Czerpię ją z pierwszego i jedynego źródła, którem jest księga szkolna, pisana, formatu folio, w półskórek oprawiona, nosząca tytuł: Erectio Scholarum in Conventu Varthensi Patrum Bernardinorum, sub reqimine AR. P. Bonaventurae Gołembowski P. G. D. H.[2] Ministeri Provincialis. Kart zapisanych ma 85, reszta pa-