tych tęsknot, jakie w nim powstają. Wyobraźmy sobie jedną z renesansowych natur zamkniętą przez gwałt w klasztorze, po przez okna którego dolatuje brzmienie muzyki, śpiewu, rozgwar wesołości. Skutki są nazbyt jasne: wyrodzi się straszne odczucie pustki, zniszczenia, i nieustannie budząca się tęsknota: i tam byś być mógł i tam, i nie będziesz. Żeromski jest poetą podeptanego, utraconego, pohańbionego bogactwa duchowego. Wszystkie właściwości jego tłómaczą się przez to. Tłómaczy się przez to jego subjektywizm całkowicie odmienny i charakterystyczny: brak mu na emocyonalnem zrównoważeniu, niezbędnem do objektywnego ściśle logicznego roztrzygania konfliktów duchowych. Każde wzruszenie, każde uczucie, każdy pierwiastek życia upaja go tak, swą obecnością, gdy uda mu się go wywołać, że brak mu już siły na bezstronność wobec niego; że musi o tę bezstronność walczyć w sobie; lecz wtedy staje się ona uporem już buntem, jak w wielu rysach psychologii Rafała Olbromskiego np. Żeromski czuje najwszechstronniej, co dzieje się z pięknem du-
