| 56 | GIMNASTYKA. |
wnego, ale rzeczywistość dzisiejszego stanu wykwintnéj cywilizacyi, już tak wyraźna, że nam każe uczcić niektóre korzyści dawnéj surowszéj, ale jędrniejszéj oświaty, i przyswoić je sobie przynajmniéj sztucznie.
Gimnastyka wpływa nietylko na ogólne pożywienie i wzmocnienie ciała, lecz także na pewne pojedyncze części jego, a nawet na ducha. I tak wszystkie poruszenia wykonywane na komendę wpływają na mózg uspakajając go, to jest odprowadzając od niego zbytnią siłę innerwacyi przez nerwy do muszkułów. Najniespokojniejsze, najburzliwsze i najroztrzepańsze dzieci doskonale się uspokoją, uczą i śpią po godzinnéj gimnastyce wykonanéj na komendę. Jeszcze z innéj strony gimnastyka działa na ducha udzielając nam samowiedzę naszéj siły, i zarazem siłę panowania nad sobą samym; niezaprzeczoną bowiem jest rzeczą, że w ćwiczeniach gimnastycznych, (ciało wykonywając wszystko co wola każe), umysł nareszcie bierze górę nad ciałem, i opanowywa nie tylko podczas trwania ćwiczeń, lecz następnie i pod wszystkiemi innemi względami; z czego się nareszcie tworzy w człowieku oddającym się przez długi czas ćwiczeniom owa zastanawiająca i specyficzna siła gimnastyków, o któréj ani wyobrażenia nie ma nasza młodzież, po większéj części tak drobna, leniwa, lekkomyślna i słaba. Siła fizyczna i zdrowie nie są jedynemi podstawami szczęścia osób lub społe-
