Wielki świat, ze swemi świetnemi zabawami, wspomaga miłość, ułatwiając ten pierwszy krok.
Zaczyna się od tego, iż zmienia prosty zachwyt (nr. 1) w zachwyt tkliwy (nr. 2): Cóż za rozkosz całować ją, etc.
Porywający walc, w salonie oświeconym tysiącem świec, wlewa w młode serca upojenie, które tłumi nieśmiałość, mnoży poczucie własnych sił, słowem daje odwagę kochania. Widok bowiem uroczego przedmiotu nie wystarcza; przeciwnie, nadmiar uroku onieśmiela tkliwe dusze; trzeba, w braku wzajemności[1], aby przynajmniej zstąpił z piedestału.
Komuż przyjdzie do głowy zakochać się w królowej, o ile go nie ośmieli?[2].
Nic tedy bardziej nie sprzyja narodzinom miłości, niż połączenie nudnego osamotnienia oraz paru balów, rzadkich i długo upragnionych; tak prowadzą rzecz dobre matki córek na wydaniu.
Prawdziwie wielki świat — taki jaki był na dworze francuskim[3] — a który, jak sądzę, nie istnieje już od r. 1780[4] — niezbyt był podatny dla miłości, ile że nie zostawiał prawie zupełnie samotności i czasu, niezbędnych dla krystalizacji.
Życie dworskie uczy spostrzegać i uprawiać wielką ilość odcieni, najlżejszy zaś odcień może być początkiem zachwytu i miłości[5].
- ↑ Stąd możliwość miłości o sztucznym początku, jak u Benedykta i Beatryczy (Szekspir, Wiele hałasu o nic).
- ↑ Miłostki p. Stuenzée w Dworach północnych Browna, 3 tomy, 1819.
- ↑ Czytaj Listy pani du Deffand, panny de Lespinasse, Pamiętniki Bezenwala, Lauzuna, pani d’Epinay, Dictionnaire des Etiquettes pani de Genlis, Pamiętniki Dangeau, Horacego Walpole.
- ↑ Chyba może jeszcze na dworze petersburskim.
- ↑ Obacz Saint-Simona i Wertera. Choćby samotnik najbardziej był czuły i wrażliwy, dusza jego jest rozprószona, część jego wyobraźni zajęta jest odgadywaniem społeczeństwa. Siła charakteru jest jednym z uroków najbardziej działających na serca prawdziwie kobiece. Stąd powodzenie oficerków młodych bardzo poważnych. Kobiety umieją wybornie odróżnić siłę namiętności, do której czują się tak zdolne, od siły charakteru: najrozumniejsze kobiety dają się nieraz omamić odrobinie komedjanctwa w tym rodzaju. Można się niem posłużyć bez najmniejszej obawy, skoro tylko spostrzeżemy, że krystalizacja się rozpoczęła.
