| W | Saksonji | — | 50 | wrzecion | na | 1 | osobę |
| „ | pomniejszych państwach niemieckich | — | 55 | „ | „ | „ | „ |
| „ | Szwajcarji | — | 55 | „ | „ | „ | „ |
| „ | W. Brytanji | — | 74 | „ | „ | „ | „ |
„Zestawienie to“, powiada p. Redgrave, „jest niekorzystne dla W. Brytanji, prócz innych powodów także i dlatego, że istnieje tam bardzo wiele fabryk, gdzie tkactwo maszynowe połączone jest z przędzalnictwem (w tablicy zaś tkacze nie są wyłączeni). Natomiast fabryki zagraniczne są przeważnie tylko przędzalniami. Gdybyśmy mogli porównywać dokładnie dane spółmierne, to mógłbym wyliczyć w okręgu swym wiele przędzalń bawełnianych, gdzie jeden jedyny robotnik (minder) wraz z dwiema nakładaczkami dozoruje automatyczną przędzarkę mulejową o 2200 wrzecionach i wytwarza dziennie 220 funtów przędzy, o długości 400 mil (angielskich)“. („Reports of insp. of fact. for 31 october 1866“, str. 31—37 passim).
Wiadomo, że w Europie Wschodniej, jak również w Azji, towarzystwa angielskie objęły budowę kolei żelaznych i zatrudniają przytem, oprócz robotników krajowych, także pewną liczbę robotników angielskich. Potrzeba praktyczna zmusiła je w ten sposób do uwzględniania różnic narodowych w natężeniu pracy, i nie przyniosło to im szkody. Doświadczenie ich poucza, że jeżeli nawet płaca robocza odpowiada mniej lub więcej średniemu natężeniu pracy, to jednak względna cena pracy (w stosunku do wytworu) porusza s ę naogół w kierunku odwrotnym.
H. Carey w „Studjum o stopie płacy roboczej“[1], jednem ze swych najwcześniejszych dzieł ekonomicznych, stara się dowieść, że różne narodowe płace robocze mają się do siebie tak, jak stopnie wydajności narodowych dni roboczych, i z tego stosunku międzynarodowego wyciąga wniosek, że płaca robocza wogóle podnosi s ę i spada wraz z wydajnością pracy. Cała nasza analiza wytwarzania wartości dodatkowej udowadnia, że konkluzja ta byłaby niedorzeczna nawet w tym wypadku, gdyby Carey był dowiódł słuszności swej
- ↑ „Essay on the rate of wages: with an examination of the causes of the differences in the conditions of the labouring population troughout the world. Philadelphia 1835“.
