Strona:PL Linde - Słownik języka polskiego 1855 vol 1.djvu/42

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

chanego wnuczka pielęgnować. Biblioteka już teraz cały dom zajmuje. Pensya bibliotekarza podwoi się. Mianując testamentem subjekta, zawsze ci zostawiam pierwszeństwo w ten sposób, iż od twojej woli będzie dependować miejsce to obiać, a inni in casum[1] gdybyś nie chciał. Dziś więcej ci nie piszę. Powtarzam laconice[2] i bierz te słowa ściśle ad literam[3], żem z twego dzieła kontent, ze cię kocham, żem twój przyjaciel jak nikt lepszy na świecie. Za pamiętniki i katalogi dziękuję. Częściej teraz pisuj.
Sława literacka naszego autora wpłynęła stanowczo na jego los. Ona mu otworzyła drogę do świetnych posad i liczne naukowe zaszczyty zjednała, a charakter jego osobisty okazuje się najlepiej w tem, jak się zachował na pierwszych, i z jakim umysłem te ostatnie przyjmował. Powołany przez rząd Pruski do Warszawy, urządzał tamże Liceum. — Posada twoja (pisał mu wtedy Ossoliński) jest dobra, ale delikatna. Możesz wiele dobrego sprawić, chcesz, tegom pewny; żebyś wszystko z cierpliwością i wielkim rozmysłem czynił, tego ci życzę. > Przestroga ta z życzliwego serca pochodząca, była też przekonaniem Lindego. Znajomością ludzi i należytem zgłębianiem każdorazowych stosunków odznaczało się ciągle jego postępowanie. Zmiany następowały po zmianach; w miejsce jednego rządu przychodził drugi, i ten sam rząd zmieniał zasadę rządzenia, a autor nasz nie tylko nie zachwiał się na swej posadzie, ale przybywało mu coraz więcej dostojeństw.

Dyrektor Liceum, a wkrótce Efor pod rządem Pruskim, drukuje programy szkolne, sposobem Komeniuszowym, w języku polskim obok niemieckiego, do których takimże kształtem, Prawidła Etymologii, i swój Wstęp do słownika załącza. Tymczasem w miejscu Pruskiego rządu powstaje księstwo Warszawskie. Ustępuje dwujęzyczność z programów, a dawny Dyrektor, teraz Rektor Liceum, Członek Izby edukacyjnej i Członek Rady dozorczej szkoły prawa, śmielszym już głosem w swych sprawozdaniach przemawia. Izba edukacyjna zmieniona zostaje w Dyrekcyą Edukaeyi Narodowej. Linde jest jej Członkiem, a wkrótce jej Dyrektorem; zasiada jako prezes w Towarzystwie do ksiąg elementarnych, a nadzoruje wszystkie szkoły w księstwie Warszawskiem z zadowolnieniem tak powszechnem, że publiczne za to odbiera podziękowanie. Księstwo Warszawskie przedzierzga się w Króles two Polskie pod panowaniem Rossyjskiem, a autor nasz piastuje te same dostojności z nadwyżką: jest on Radca Komisyi rządowej wyznań religijnych i oświecenia publicznego, i Komisarzem rządowym przy konsystorzu ewangelicko — auszpurskim. Jako taki przyprowadza do lepszego stanu dochody ewangelicko — auszpurskiego duchowieństwa, i wyjednywa u rządu zasiłki na potrzebniejsze budowle i naprawy. Jest oraz generalnym Dyrektorem bibliotek i gabinetów, i Korespondentem imperatorskiej komisyi praw w Petersburgu. Zaprowadzają Uniwersytet w Warszawie r. 1817., autor nasz jest znowu najczynniejszym. W jego mieszkaniu odbywa posiedzenia swoje komisya do ułożenia statutów Uniwersytetu, przez Stanisława hr. Potockiego, ministra oświecenia, mianowana. W nowourządzonym Uniwersytecie, profesora filozofii Zabellewicza zastępując, wykłada nasz autor psychologię empiryczną w języku polskim według Kiesewettera, i gramatykę powszechną według Sasego, Yatera i Marisa. Jest też pierwszym Rektorem tego Uniwersytetu, a zbiory naukowe, biblioteczne i muzealne staraniem jego znacznie się powiększają. W roku 1819, skoro się dowiedział, że klasztory w królestwie mają być zniesione, podejmuje się z własnego popędu, zwidzieć ich biblioteki. Puszcza sie więc w podróż i przez cztery blisko miesiące z wózka nie zsiadając, zrobił około 300 mil, przejrzał do 30 bibliotek, a w skutek tego zwieziono z pomienionych klasztorów do Warszawy około 40 tysięcy tomów dzieł różnych, między któremi znajdowało się mnóstwo najrzadszych rękopismów. Był pierwszy zamiar

  1. Przypis własny Wikiźródeł łac. w przypadku
  2. Przypis własny Wikiźródeł łac. lakonicznie, zwięźle
  3. Przypis własny Wikiźródeł łac. dosłownie