Strona:Marya Dynowska - Hieronim Morsztyn i jego rękopiśmienna spuścizna cz.1.djvu/7

Ta strona została przepisana.

421

Hieronim Morsztyn i jego „Sumaryusz“.

Otóż dotąd nie znalazłam żadnego dowodu, by H. Morsztyna odsądzić od autorstwa nie tylko całego zbioru w ogólności, ale tych nawet poszczególnych utworów, które po dziś dzień wobec niedostępności Sumaryusza, komu innemu przypisywano^[1].

↑ Według Maciejowskiego (Piśmiennictwo polskie, Dodatki s. 178) autorem wierszy p. t. Fortunne lata i Conditia szlachecka (S nr. 12 i 42) jest Andrzej Zbylitowski. Twierdzenie swe opiera Maciejowski na notatce, znalezionej w rękopisie kórnickim, zawierającym oba powyższe wiersze.
Prof. Brückner przypisuje „Conditią“ Szlichtyngowi, za powagą Trembeckiego w Wirydarzu. „Conditią“ wraz z „Wilaneskami“, przypisywanemi przez Wirydarz Szlichtyngowi odnajdujemy również w rękopisie hr. Skórzewskiego, pochodzącym z 1613 r. (por. T. v. Jaworski, Jan Smolik. Gnesen , 1903). Rękopis ten obok utworów oryginalnych i przekładów Jana Smolika zawiera: „Fraszkorytmy albo zabawy pokojowe z ksiąg pewnego autora wyjęte na ucieszną krotochwilę ludziom osobliwie kwitnącego wieku dworskim w Krakowie pisane są w roku 1613 dni miesiąca lipca“.
Otóż zestawiając Fraszkorytmy te, których spis podał dr. Jaworski, z Sumaryuszem, dostrzedz łatwo, iż z wyjątkiem kilku małoznacznych drobiazgów, dadzą się one wszystkie odnaleźć w Sumaryuszu, co upoważnia mnie do twierdzenia, iż autor, z ksiąg którego zostały wyjęte, jest Hieronimem Morsztynem. Conditia i obie Wilaneski, objęte Sumaryuszem są i w Fraszkorytmach pod nr. 6, 15, 16.
Wiersz, zaczynający się od słów: „O co żeś się, pani matko, na mnie zagniewała“ (por. Brückner, Dzieje literatury, I, s. 352) wypadnie nam również odwojować Szlichtyngowi, na rzecz Hieronima Morsztyna. Znajdujemy go i w Sumaryuszu (nr. 287) i we Fraszkorytmach (nr. 11). Prof. Tadeusz Grabowski przypisuje Szlichtyngowi wiersze znajdujące się w Sumaryuszu pod nr. 290 i 225; ależ tenże podaje, jako utwór oryginalny, wiersz zaczynający się od słów: „Z wdzięcznego oka równy słońcu bije itd.“..., który jest przekładem z Petroniusza, o czem nas poucza Sumaryusz i Iocoseria Nowakowskiego na s. 165 (Por. dr. T . Grabowski, Z dziejów literatury kalwińskiej w Polsce. Kraków, 1906).
Z tego, co powyżej zaznaczyłam, wynika, samo przez się, że wiersze przypisywane przez Wirydarz Naborowskiemu, a które znalazłam i w Sumaryuszu i we Fraszkorytmach, uważam za utwory H. Morsztyna. Toż samo twierdzę o innych drobiazgach znalezionych w Sumaryuszu, w Wirydarzu zaś bezimiennie pomieszczonych wśród wierszy „zbieranej drużyny“.
Pozostaje mi jeszcze do rozstrzygnięcia autorstwo Hejnału, oraz pieśni na Dobrą noc. Zaznaczyć przytem muszę, iż ów Hej-

[przyp.str421-1] Według Maciejowskiego (Piśmiennictwo polskie, Dodatki s. 178) autorem wierszy p. t. Fortunne lata i Conditia szlachecka (S nr. 12 i 42) jest Andrzej Zbylitowski. Twierdzenie swe opiera Maciejowski na notatce, znalezionej w rękopisie kórnickim, zawierającym oba powyższe wiersze.
Prof. Brückner przypisuje „Conditią“ Szlichtyngowi, za powagą Trembeckiego w Wirydarzu. „Conditią“ wraz z „Wilaneskami“, przypisywanemi przez Wirydarz Szlichtyngowi odnajdujemy również w rękopisie hr. Skórzewskiego, pochodzącym z 1613 r. (por. T. v. Jaworski, Jan Smolik. Gnesen , 1903). Rękopis ten obok utworów oryginalnych i przekładów Jana Smolika zawiera: „Fraszkorytmy albo zabawy pokojowe z ksiąg pewnego autora wyjęte na ucieszną krotochwilę ludziom osobliwie kwitnącego wieku dworskim w Krakowie pisane są w roku 1613 dni miesiąca lipca“.
Otóż zestawiając Fraszkorytmy te, których spis podał dr. Jaworski, z Sumaryuszem, dostrzedz łatwo, iż z wyjątkiem kilku małoznacznych drobiazgów, dadzą się one wszystkie odnaleźć w Sumaryuszu, co upoważnia mnie do twierdzenia, iż autor, z ksiąg którego zostały wyjęte, jest Hieronimem Morsztynem. Conditia i obie Wilaneski, objęte Sumaryuszem są i w Fraszkorytmach pod nr. 6, 15, 16.
Wiersz, zaczynający się od słów: „O co żeś się, pani matko, na mnie zagniewała“ (por. Brückner, Dzieje literatury, I, s. 352) wypadnie nam również odwojować Szlichtyngowi, na rzecz Hieronima Morsztyna. Znajdujemy go i w Sumaryuszu (nr. 287) i we Fraszkorytmach (nr. 11). Prof. Tadeusz Grabowski przypisuje Szlichtyngowi wiersze znajdujące się w Sumaryuszu pod nr. 290 i 225; ależ tenże podaje, jako utwór oryginalny, wiersz zaczynający się od słów: „Z wdzięcznego oka równy słońcu bije itd.“..., który jest przekładem z Petroniusza, o czem nas poucza Sumaryusz i Iocoseria Nowakowskiego na s. 165 (Por. dr. T . Grabowski, Z dziejów literatury kalwińskiej w Polsce. Kraków, 1906).
Z tego, co powyżej zaznaczyłam, wynika, samo przez się, że wiersze przypisywane przez Wirydarz Naborowskiemu, a które znalazłam i w Sumaryuszu i we Fraszkorytmach, uważam za utwory H. Morsztyna. Toż samo twierdzę o innych drobiazgach znalezionych w Sumaryuszu, w Wirydarzu zaś bezimiennie pomieszczonych wśród wierszy „zbieranej drużyny“.
Pozostaje mi jeszcze do rozstrzygnięcia autorstwo Hejnału, oraz pieśni na Dobrą noc. Zaznaczyć przytem muszę, iż ów Hej-

[1]