Panować, być panem kraju, władać, rządzić, królować; mieć górę nad kim, przewodzić; szerzyć ś., grasować (o chorobach); wznosić ś. wyniośle, sterczeć; udawać pana; mówić komu, „panie“; przen., p. nad sobą = być panem swych uczuć, wzruszeń, nie okazywać ich; władać sobą, mieć równowagę ducha; p. nad namiętnościami = trzymać je na wodzy.
Panowanie, sprawowanie rządów, zwierzchności najwyższej w kraju; okres panowania, rządy (za p-a króla Jana); przewaga: p. ducha nad ciałem.
Panów — p. Pański.
Panslawizm, łć., dążność do połączenia wszystkich Słowian w jedną całość polityczną a. przynajmniej do utrzymania w nich uczucia wspólnego pochodzenia.
Panspermja, gr., teorja, podług której zarodki istot żyjących są rozproszone wszędzie i rozwijają ś. przy warunkach sprzyjających.
Pantaljony, Pantalony, wł., spodnie.
Pantalon, Pantaleon, dawny gatunek fortepjanu (f.); głupi, śmieszny kochanek w włoskiej farsie ludowej (fig.).
Pantalonada, wł. błaznowanie.
Pantałyk, tylko w wyrażeniu: zbić z p-u = zbić z tonu, z humoru, stanąć na przeszkodzie zamiarom, projektom.
Pantamorfja, gr., niewymiarowość, bezkształtność.
Pantarka, ptak grzebiący z rodz. kur, perlica (fig.).
Panteista, gr., wyznawca panteizmu.
Panteizm, gr., pogląd filozoficzny, utożsamiający Boga i wszechświat.
Pantelegraf, gr., telegraf powszechny: przyrząd do przesyłania sposobem telegraficznym rysunków, pisma, depeszy podanej.
Panteologja, gr., nauka o bogach wszystkich narodów.
Panteon, gr., u starożytnych Greków i Rzymian świątynia, wszystkim bóstwom poświęcona (fig.); gmach, poświęcony czci wielkich ludzi, mieszczący zwłoki mężów sławnych i zasłużonych.
Pantera, zwierzę drapieżne z rodz. kotów, lampart azjatycki (f.).
Pantofel, nm., półtrzewik domowy, papuć, patynek, sandał, meszt (fig.); dawna gra w karty; przen., mąż, zawojowany przez żonę; mieć język w p-u = bełkotać po pijanemu.
Pantofelek, nm., mały, zgrabny pantofelek; sprzęt w kształcie pantofelka: p. do zegarka.
Pantofelnik, nm., roślina z rodziny trędownikowatych.
Pantoflarz, nm., szewc, wyrabiający pantofle; człowiek, chodzący wciąż w pantoflach; mąż safanduła, uległy we wszystkim żonie.
Pantoflowy, nm., przym. od Pantofel; p-a poczta = wiadomość, otrzymana drogą plotkarską, zwykle od żydów małomiasteczkowych.
