Przejdź do zawartości

Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/247

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Porzeczka, krzew owocowy z rodziny porzeczkowatych (fig.).

Porzeczkowate, rodzina roślin dwuliściennych.

Porzeczne, opłata za pozwolenie żeglugi po rzece, za składanie towarów nad rzeką, za mieszkanie a. osiedlanie ś. nad rzeką.

Porzeczniak, miód, zaprawiony porzeczkami.

Porzeczny, leżący ponad rzeką, nadbrzeżny.

Porzednieć, rzadszym ś. stać, przerzedzić się.

Porzezaćp. Porznąć.

Porzeźbić, jakiś czas rzeźbić, wyrzeźbić.

Porzeźwieć, stać ś. rzeźwiejszym.

Porznąć, Porzezać, pociąć, pokrajać, pozarzynać, pozabijać, pomordować.

Porzucać, dok. Porzucić; rzucać, ciskać; pomiatać, opuszczać, zostawiać, odstępować kogo, czego, poniechać, zaniechać, zostawiać na łasce losu; zaniedbywać co, dawać pokój czemu, przestawać co robić.

Porżywać, rżeć raz po raz.

Posad, siedlisko, osada.

Posada, fundament, podwalina, zasada, podstawa; warstwa ziemi, leżąca pod glebą, podgrunt, podglebie, podłoże; przedmieście warowni, domy przed fortecą; wieś, osada, miasto niewielkie; urząd, obowiązek, miejsce, zajęcie, stanowisko dające stały dochód.

Posadnik, osadnik, kolonista; w dawnej rzpltej Pskowskiej i Nowgorodzkiej: najwyższy urzędnik, burmistrz, prezydent.

Posadny, fundamentalny, posiadający silną podstawę.

Posadowić, usadowić wielu, poumieszczać.

Posadzić, umieścić kogoś na siedzeniu, usadowić, dać mu miejsce w postawie siedzącej; osadzić, osiedlić, dać za mieszkanie; p. drzewo, krzak, flancę = włożyć korzeniami w ziemię, zasadzić: p. kurę na jajach = nasadzić, aby je wylęgała; p. kogo do więzienia = wtrącić, wsadzić, uwięzić go; p. kogo wysoko = wywyższyć go, wynieść; p. ś., zająć gdzie siedzenie, usiąść, usadowić ś.; p. ś. nad wszystkich = wynieść ś., wywyższyć się.

Posadzka, gładka tafla do wykładania podłogi: p. drewniana, kamienna, marmurowa; podłoga, ułożona z takich tafel, parkiet.

Posadzkowy, przym. od Posadzka.

Posag, majątek, który panna, wychodząca za mąż, wnosi swemu mężowi, wiano; wziąć p. za żoną; mieć, dać p.; panna bez p-u; wnieść mężowi p.; dostać co w p-u.

Posagowiec, Posagołowiec, młodzieniec, ubiegający ś. o posażną pannę, łowiec posagowy.

Posagowy, dotyczący posagu; łowca p.p. Posagowiec.

Posapywać, sapać raz po raz.

Posażny, dotyczący posagu; p-a = mająca duży posag.

Posażyć, wyposażać, dawać wiano.

Posądzać, dok. Posądzić; sądzić kogo na podstawie podejrzenia tylko; przypuszczać, że ktoś winien; rzucać na kogo podejrzenie; pomawiać kogo o co.

Posądzenie, rzucenie na kogo podejrzenia, pomawianie go o co.

Posąg, figura z kamienia, metalu i t. p., przedstawiająca całą postać człowieka, statua (fig.); p. konny, stojący, siedzący; stać jak p. = bez ruchu, jak wykuty, jak wryty, jak skamieniały.