z kilku członków, a. u nogi; p. wielki a. kciuk, p. wskazujący, p. średni, p. serdeczny a. pierścionkowy, p. mały a. miziniec; kiwnąć p-em = przywoływać kogo milcząco; pokazywać co p-em = wskazując ręką, wyraźnie wskazywać; p-em kogo wytykać = szydzić z niego, potępiać go; p-em czego dotknąć = mieć w czym udział, mieszać ś. do czego; umieć co na p-ach = na pamięć, wyśmienicie; nie kładź p-a między drzwi = nie mieszaj się do cudzych spraw; p. na kogo zakrzywić = zlekka wyrazić nieukontentowanie; dąsać ś., śmiać ś., ledwo kto p. zakrzywi = z byle powodu; było tego na owinięcie p-a = nadzwyczaj mało; z p-a co wyssać = zmyślić; z p-a tego nie wyssał = nie wymyślił; stanąć, chodzić na p-ach = uniósszy ś na palcach u nóg, pocichutku; chodzić koło kogo na p-ach = obchodzić ś. z nim troskliwie, uprzedzająco; nie mam tego na p. = ani trochę; p. Boży = wyrok Opatrzności, kara Boża; tasiemka, wstążka na p., na dwa p-e = szerokości p-a, dwu p-ów i t. d.; patrzeć na co przez p-e = pozwalać na co, nie sprzeciwiać ś. czemu, pobłażać; położyć p. na ustach = na znak milczenia; gryźć p-e ze złości = być wściekłym, nie mogąc tego wyraźnie okazać; dmuchać w p-e, p-e lizać = być w wielkiej potrzebie; sam jak p. Boży, jak p. = sam jeden; goły jak p. = zupełnie biedny umaczać w czym p. = mieć udział w jakiejś sprawie nieczystej; p-e lizać! = mówi ś. o czymś bardzo smacznym; mały p. mi to powiedział = domyśliłem ś.; p-em w bucie kiwać = być na na kogoś złym, ale bać ś. to okazać jawnie; mieć długie p-e = kraść; p. u rękawiczki = część jej, wkładana na palec; ząb drewniany na kole młyńskim, na wale i t. p.
Palendron, wł., księża sutanna bez guzików; suknia.damska aksamitna, ozdobiona haftem srebrnym i podbita pięknym futrem.
Palenie, niszczenie czego ogniem; ogrzewanie, opalanie; cierpienie piekące, ból palący, zgaga; używanie tytuniu, opjum itp.
Palenisko, część pieca, na który sypią węgiel a. jakie inne paliwo (fig.); ruszt w piecu; miejsce na kominie, na którym palą ogień; miejsce, na którym palono ogień.
Paleo-, gr., na początku wyrazu oznacza, że wyraz ten stosuje ś. do rzeczy dawnych, starożytnych.
Paleoantropologja, gr., nauka o szczątkach człowieka kopalnego.
Paleoetnologja, gr., etnologja starożytna.
Paleofitologja, gr., nauka o roślinach zaginionych i ich szczątkach.
Paleogeografja, gr., nauka o rozkładzie mórz i lądów w dawnych okresach.
Paleografja, gr., nauka o rodzajach pisma w starożytności, umiejętność odczytywania starożytnych napisów, rękopisów, dokumentów, oznaczania czasu ich sporządzenia, oraz ich znajomość.
Paleokrystyczny, gr., pokryty zwałami lodów, nigdy nie topniejącemi (w oceanie podbiegunowym).
Paleolit, gr., kamień odrobiony na narzędzie, jako wykopalisko z okresu kamiennego.
Paleolityczny, gr., odnoszący ś. do pierwszej połowy okresu kamiennego w dziejach ludzkości; p. okres = wiek kamienny, najda-
