Strona:Kobiety antyku.pdf/6

w tej sferze działalności wspólnoty obywatelskiej zarówno w poleis greckich i italskich, jak i w imperium rzymskim stanowi ważny element dla oceny ogólnej ich sytuacji w omawianym tutaj okresie. W literaturze przedmiotu spotykamy się często z opinią, że kobiety były wyłączone z oficjalnych kultów polis, a także z wielu obrzędów, że istniały odrębne kulty i obrzędy, w których brały udział wyłącznie kobiety. Ta opinia jest tylko częściowo słuszna, nie znamy bowiem w pełni kultów wszystkich miast-państw Grecji, Italii czy państw hellenistycznych. Ogólny jednak obraz uzyskany na podstawie zachowanych do naszych czasów źródeł wskazuje, że nie było kultów i obrzędów zastrzeżonych wyłącznie dla mężczyzn, choć były obrzędy czysto kobiece. Inna sprawa to podział zadań w ramach wspólnie obchodzonych świąt czy wspólnych obrzędów.
 Tu trzeba zwrócić uwagę na specyficzną dla kręgu kultury greckiej pozycję kapłanów i kapłanek. Otóż w Grecji nie było stanu kapłańskiego w ścisłym sensie. Tylko w niektórych kultach istniała dziedziczność pewnych funkcji kapłańskich w jednym rodzie (np. w misteriach eleuzyńskich), niektóre funkcje kapłańskie wymagały pewnego zasobu wiedzy czy praktyki. W zasadzie jednak funkcje kapłańskie pełnili obywatele poleis greckich tak samo, jak sprawowali funkcje urzędnicze. I w tym zakresie nie ma różnic między pozycją kobiet pełniących funkcje kapłańskie w niektórych kultach a odpowiednią pozycją mężczyzn-kapłanów w innych kultach. Jeżeli będziemy przy tym pamiętać, że w greckim świecie bogów od bardzo wczesnych okresów postacie kobiece były liczne i niektóre boginie opiekowały się bardzo istotnymi dziedzinami aktywności ludzkiej, to już to zjawisko musi nam uprzytomnić całkiem znaczną rolę kobiet w kultach greckich. Przecież nie tylko opiekunka płodów rolnych Demeter była patronką niezwykle rozpowszechnionego kultu, patronką Aten była Atena — bogini wszelkich właściwie umiejętności, a więc i rzemiosł, czasem i sztuki wojennej, a przede wszystkim mądrości. W Atenach więc kobiety spełniające obrzędy związane z jej kultem, w pewnym sensie służyły swojej polis, choć nie miały praw i obowiązków obywatelskich. Podobnie Artemida, powszechnie czczona w greckim świecie, choć z różnymi atrybutami, w okresie klasycznym zajmowała ważne miejsce wśród bóstw greckich jako patronka wielu dziedzin ważnych także dla mężczyzn — opiekunka zwierzyny, ale i patronka łowów, niewiele