z honorem z całej sprawy«[1]. Nie przeszkodziło jej to w końcu wraz ze synem swoim, współregentem austryackim, podpisać w najściślejszej tajemnicy, z »dobrą wiarą«, umowy wzajemnego wspierania się przy podziale Polski. »Płakała, ale brała«, jak się wyraził Fryderyk, Wielkim zwany.
Traktaty rozbiorowe zawarto »w imię św. Trójcy: 5. sierpnia 1772 r.«
Rozbiór jednak już przedtem był faktem dokonanym. Rosya nie potrzebowała zresztą wkraczać do Polski, bo wojska jej oddawna ją zajmowały i ucierały się z konfederatami barskimi. Również Prusy pod pozorem ochrony przed morowem powietrzem, wkroczyły oddawna do Prus Królewskich i części Wielkopolski. Najdłużej wahała się Marya Teresa, ale Józef II. skłonił ją do zajęcia jaknajprędzej nowych posiadłości. Obawiał się może niespodzianek, boć jeszcze w kwietniu 1772 petersburska Rada Państwa nie chciała pozostawić Lwowa przy Austryi, więc już w maju 1772 wkroczyły wojska austryackie do Polski pięciu szlakami, napotykając krótki opór jedynie ze strony konfederatów barskich, broniących Tyńca i Lanckorony. Dowódca austryacki Andrzej Hadik, odezwą z 10. czerwca, datowaną z Preszowa, zawiadamiał mieszkańców województw okupowanych, że »Naj. cesarz rzymski zamierza wziąć w protekcyę kraj polski«. Po przybyciu Hadika do Lwowa (25. czerwca) ogłoszono manifest Józefa II., z datą 2. lipca, w którym za cel okupacyi podawał »jedynie uspokojenie kraju«.
Traktat podziałowy prowadził nowe północne granice Austryi linią od Śląska, wzdłuż Wisły aż do ujścia Sanu (księstwa Oświęcimskie i Zatorskie, oraz południowe części województw krakowskiego i sandomierskiego), potem na Frampol, Zamość do Bugu, Bugiem w dół, następnie linią przez Zbaraż, biegiem rzeki Podhorce(?) do Dniestru (województwa: bełzkie i ruskie, z wyjątkiem ziemi chełmskiej[2]. Owa rzeka Podhorce czy Podborce była nową, nieznaną nazwą geograficzną, co dowodzi, z jaką znajomością kraju rzecz traktowano. Oczywiście nie znalazłszy jej, wyszukano później inną, mianowicie Zbrucz,
