letności, miał być dziedzicem[1]. Czyśmy się oba ustawicznie me odwoływali w tej sprawie na zdanie prawników, na podobne przypadki, na formuły testamentów, a zatem na dowody z głębi prawa cywilnego czerpane?
XL. Pomijam niezliczone przykłady najważniejszych spraw tego rodzaju, w których często zdarzyć się może, że nasza cześć, wolność, życie od punktu prawa zawisło. I tak na przykład, K. Mancynus, maż konsularny, z wysokiej rodowitości i cnót znakomity, ściągnąwszy na siebie nienawiść za traktat pokoju z Numantynami zawarty, został na mocy uchwały senatu przez naczelnego fecyała Numantynom wydany; gdy ci go przyjąć me chcieli, Mancynus powrócił do Rzymu i nie wahał się przyjść do senatu; ale P. Rutyliusz, syn Marka, trybun ludu, kazał go wyprowadzić z senatu, mówiąc że nie jest już Rzymskim obywatelem, albowiem kogo, podług dawnego zwyczaju, ojciec lub lud przedał, albo naczelnik fecyałów nieprzyjaciołom wydał, ten do praw obywatelskich powrócić nie może[2]. Jaką sprawę ze wszystkich cywilnych znaleźć możemy
- ↑ Cycero wspomina o tej sprawie w piśmie Brutus, 39, 63, w mowie za Pecyną, 18. Ktoś myśląc że jego żona w ciąży, napisał w testamencie ze, gdyby syn się urodził, i przed dojściem pełnoletniego wieku umarł! Maniusz Kuriusz miał odziedziczyć jego majątek. Po napisaniu testamentu zszedł z tego świata. Syn się nie urodził. Wtedy najbliższy krewny M. Koponiusz, domagał się dziedzictwa, i od niego stawał w sądzie stu mężów wspomniony wyżej Kw. Mucyusz Scewola, najwyższy kapłan towarzysz Krassa w konsulacie, trzymając się słów testamentu. Od Maniusza Kuriusza stawał Krassus, i opierając się na domniemanej woli testatera wygrał sprawę. Cycero w mowie za Cecyną powiedział: „Krassus bronił tej sprawy na kilka lat przed mojem na Forum wystąpieniem,“ paullo ante, quam nos in forum venimus. Ponieważ nie dodaliśmy tam noty do tych wyrazów, tu dodajemy, że, gdy Krassus umarł na lat dziewięć przed pierwszą mową Cycerona, miana roku 81 za Kwincyuszem, a bronił tej sprawy po swym konsulacie, to jest po roku 93, więc wyrazy paulo ante znaczyły tam przeciąg lat dwunastu lub trzynastu.
- ↑ Obacz notę 22 do xięgi trzeciej Rzeczypospolitej Cycerona. Trzeba tu tylko objaśnić znaczenie wyrazów, ei nullum esse postliminium. Jeżeli nieprzyjaciel zabrał i uprowadził z kraju, post limen, pos limina, bydłoi niewolników lub inną własność ruchomą, za odbiciem i odzyskaniem wszystko to do włąściciela wracało, jure postliminii. Podobnież, jeżeli obywatel
