prowadzić? Co na większą zasługuje naganę, jak czynić co nie wolno? Nie wolno zaś nikomu przeciw ojczyźnie wojsko prowadzić, jeżeli mówimy że to tylko wolno, co prawa, co zwyczaje przodków dozwalają. Nie, co kto może, to mu jeszcze nie wolno: a jeżeli nic ci nie przeszkadza, nie idzie za tem, żeby to ci pozwolonem było. Tobie, Lepidzie, równie jak przodkom twoim, ojczyzna dała wojsko na swoję obronę. Tem wojskiem masz nieprzyjaciela odpierać, granice państwa rozszerzać; senatowi i ludowi Rzymskiemu posłusznym będziesz, jeżeli cię do innej służby powoła.
VII. Jeżeli taki, M. Lepidzie, jest twój sposób myślenia, jesteś najwyższym kapłanem, prawnukiem[1] M. Lepida, najwyższego kapłana. Jeżeli zaś myślisz, że ludziom wszystko wolno, co tylko mogą, patrz iżby się nie zdawało że za obcemi i świeżemi przykładami, niżeli za dawnemi i ojczystemi iść wolisz. Chceszli wdać swą powagę bez użycia oręża, tym bardziej cię za to chwalę, ale uważ czy to wdanie się jest potrzebne. Chociaż powaga twoja jest tak wielka, jak najznakomitszego obywatela być powinna, senat jednak nie da sobie ubliżyć, ile że nigdy więcej godności, stałości, odwagi nie okazał. Pałamy wszyscy chęcią odzyskania wolności; napróżno czyjakolwiek powaga chciałaby ugasić tak wielki senatu i ludu Rzymskiego zapał; nienawidzimy, zapalczywie się bijemy; oręża z ręki wydrzeć nam nie można; hasła do odwrotu, głosu wojnę przerwać nakazującego usłuchać nie możemy; mamy najlepsze nadzieje; największe nieszczęścia znieść wolimy, niżeli zostać w niewoli. Cezar zebrał niezwyciężone wojsko; dwaj waleczni konsulowi z siłami swemi są nam ku pomocy; nie zbywa nam na wielkich i rozmaitych posiłkach L. Planka, naznaczonego konsula; o uwolnienie D. Brutusa walka się toczy. Jeden szalony wysiekacz, dobrawszy sobie ostatniego gatunku łotrów, z ojczyzną, z bogami domowymi, z ołtarzami i ogniskami, z czterema konsulami[2] wojnę prowadzi. Mamyż mu ustąpić? przyjąć jego warunki? myślicie, że podobna zawrzeć z nim pokój?
VIII. «Ale lękać się trzeba, żeby nas ten drugi (Lepidus) nie
