Przejdź do zawartości

Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 1 Mowy.djvu/187

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wszystkie świątynie złupił, podczas gdy na Kn. Dolabelli[1] odnawiał i powtarzał to samo dawniejsze przestępstwo, które był jako kwestor popełnił: bo będąc jego legatem i zastępując kwestora, nie tylko przez swe złoczyństwa podał go w nienawiść, w wytoczonym mu procesie opuścił, ale go nawet zdradził, i przeciw niemu wystąpił. Jego pretura w Rzymie[2] była świątyń i dzieł publicznych spustoszeniem, w wyrokach sądowych dóbr i posiadłości przeciw prawu i zwyczajowi różnym osobom przysądzeniem i rozdarowaniem. Ale wszystkich swoich przestępstw najliczniejsze i najokazalsze ślady i pomniki zostawił w Sycylii, którą przez trzy lata tak ucisnął i zrujnował, że do dawnego stanu żadnym sposobem przyjść nie będzie mogła, i chyba zaledwie po wielu latach, pod rządem dobrych pretorów odetchnąć i podźwignąć się nieco zdoła. Za jego pretorstwa Sycylianie ani swoich ustaw, ani naszych uchwał senatu, ani praw pospolitych nie używali: tyle teraz każdy posiada w Sycylii, ile albo uszło uwagi tego chciwego i pożądliwego człowieka, albo od jego sytości pozostało.

V. Przez trzy lata żadnej sprawy nie osądzono, jedno podług jego woli i skinienia: nikt nie miał od ojca lub dziada odziedziczonej własności, od którejby go na jego rozkazanie nie odsądzono. Nowem i niegodziwem rozporządzeniem niezliczone summy z dóbr rolników wybrane: najwierniejsi sprzymierzeńcy za nieprzyjaciół poczytani: Rzymscy obywatele jako niewolnicy dręczeni i pozabijani: najwięksi zbrodniarze za pieniądze w sądzie od winy uwolnieni:

  1. Werres był roku 80 legatem Dolabelli w Cylicyi, tego samego zapewne, o którym jest wzmianka jako o pretorze w mowie za Kwincyuszem, 8, tudzież jego kwestorem po śmierci Malleola. Złupił tę prowincyą i po drodze te, przez które przejeżdżał. Chociaż jego bezprawia przyczyniły się do oskarżenia roku 78 Dolabelli o zdzierstwo, wystąpił przeciw swemu pretorowi, przez co jego własne przestępstwa uszły mu płazem. Wszystkie jego zbrodnie pod Dolabellą popełnione opowiedział Cycero w drugiej mowie przeciw Werresowi, części pierwszej, 16-39.
  2. Do pretora należał wymiar sprawiedliwości, tudzież dozór świątyń i gmachów publicznych, kiedy nie było cenzorów. Było wtenczas ośmiu pretorów w Rzymie, praetor urbanus, sędzia spraw cywilnych między obywatelami, jakim był Werres roku 74, praetor peregrinus, sędzia spraw między cudzoziemcami, i sześciu innych, którzy sądzili losem wybrane różne przestępstw rodzaje. Każdy z nich miał dwóch liktorów.