Strona:Bronisław Malinowski - Wierzenia pierwotne i formy ustroju społecznego.pdf/333

wyrosnąć, wierzenia, z których się niby narodziła, a często nawet logiczne racye, dla których w hipotezie powstała.
 W obecnej pracy nie podaliśmy żadnych takich konkretnych danych. Zwróciliśmy uwagę jedynie na pewną odpowiedność i na przystosowanie się wzajemne wierzeń do społecznych elementów, oraz do warunków istnienia i potrzeb psychologicznych itd. Pragnę tu z naciskiem zaznaczyć, że ograniczenie się moje do tak skromnego i częściowego tłómaczenia jest świadome i celowe, że z zasady i przekonania zrzekłem się pretensyi rozwiązywania wszystkich możliwych zagadek, połączonych z totemizmem.
 To ograniczenie ma swoje zalety, jest nawet, o ile mi się zdaje, konieczne. Rzetelna, sumienna praca naukowa nie daje „kamienia filozoficznego“ ani w ogóle, ani w żadnym poszczególnym przypadku. Nie pozwala ona znaleść klucza, któryby otwierał zamki wszystkich tajemnic świata, ani nawet ograniczonego zakresu zjawisk. Stosuje się to zwłaszcza do dziedzin niedostępnych bezpośredniej obserwacyi tam, gdzie naiwna ciekawość ludzka prze z największą siłą, bezwzględnością i dziecinnym uporem, jak np. w badaniach zamierzchłych dziejów ludzkości pierwotnej.
 Konstrukcya „początków“, jako konkretna historya przedhistorycznych instytucyi, wierzeń i zwyczajów, jest zawsze czemś bardzo ryzykownem. Dane etnologiczne w projekcyi na schemat historycznej ewolucyi ludzkości doprowadzą jedynie do bardzo niepewnych rozwiązań najogólniejszych tylko problemów. Psychologiczne rozważania, niezbędne, jak widzieliśmy tam, gdzie chodzi o ogólny mechanizm wierzeń, są też niezmiernie złudne, o ile się chce dojść do konkretnych i szczegółowych konstrukcyi. Dlatego to zarówno w psychologicznych konstrukcyach, jak i w stosowaniu danych etnologicznych, rozważania nasze utrzymywane były w bardzo ogólnym tonie i mnóstwo proble-