Geopolityka (Sykulski)/Teoria potęgi półwyspowej
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Geopolityka |
| Wydawca | Wydawnictwo Naukowe Grategia sp. z o.o. |
| Data wyd. | 2014 |
| Miejsce wyd. | Częstochowa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Po zakończeniu II wojny światowej ważne znaczenie w rozwoju myśli geopolitycznej na Zachodzie miał dorobek Nicholasa Spykmana (1893-1943), amerykańskiego politologa, uznawanego za jednego z największych geopolityków w USA. W 1942 r. w swojej książce, pt. America’s Strategy in The World Politics. The United States and the Balance of Power[1] sprzeciwił się tendencjom izolacjonistycznym, optującym za ograniczeniem zaangażowania wojennego Stanów Zjednoczonych tylko do obszaru Pacyfiku. Spykman postulował włączenie się USA do wojny na wszystkich frontach.
W swojej drugiej książce pt. Geography of Peace, wydanej już pośmiertnie w 1944 r., rozwinął i zmodyfikował koncepcje Halforda Mackindera. Uznał, że geopolitycznie najważniejszy obszar świata to nie Heartland, lecz Rimland – „obszar brzegowy”, odpowiednik Mackinderowskiej „strefy wewnętrznej” (Inner/Marginal Crescent). Argumentował, że najważniejsze ekspansje dokonywały się z obrzeży Eurazji w kierunku wnętrza kontynentu.
Parafrazując Mackindera, Spykman ukuł kolejne „prawo geopolityczne”: „Kto panuje nad Rimlandem, panuje nad Eurazją; kto panuje nad Eurazją, panuje nad losami świata”[2].
Uważał, że Stany Zjednoczone powinny utrzymywać sojusz ze Związkiem Sowieckim, ale jednocześnie nie dopuszczać do opanowania przez niego Rimlandu. Spykmana uznaje się za ojca chrzestnego doktryny powstrzymywania (containment) prezydenta Harrego Trumana. Jednocześnie ten holendersko-amerykański geopolityk przestrzegał przed zjednoczeniem Europy przez Niemcy[3].
Ryc. 4. Rimland Nicholasa Spykmana (oprac. własne).
Koncepcje Spykmana rozwinął rok później Robert Strausz-Hupé (1903-2002), z pochodzenia Austriak, dyplomata amerykański (po wojnie był ambasadorem Stanów Zjednoczonych na Sri Lance, przy NATO, w Szwecji i Turcji), który ukuł teorię o równoważności Heartlandu i Rimlandu, czemu odpowiadał dwubiegunowy układ świata[4].
- ↑ N. J. Spykman, America’s Strategy in the World Politics. The United States and the Balance of Power, New York 1942.
- ↑ N. J. Spykman, Geography of Peace, New York 1944, s. 43. W oryg. Who controls the Rimland, rules Eurasia; who rules Eurasia, controles the destinies of the World.
- ↑ T. Klin, Wizje ładu…, s. 237-238. L. Sykulski, Geopolityka. Słownik…, s. 91-92.
- ↑ P. Eberhardt, Koncepcja Rimlands Nicholasa Spykmana i jej konsekwencje geopolityczne, „Przegląd Geograficzny” 2014, nr 86, z. 2, s. 261-280. Por. T. Klin, Wizje ładu…, s. 242-246; R. Strausz-Hupé, The Balance of Tomorrow. A Reappraisal of Basic Trends In World Politics, Philadelphia 1945.
