Przejdź do zawartości

Chorus: O porwaniu Heleny

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Jan Kochanowski
Tytuł Chorus: O porwaniu Heleny
Pochodzenie Klejnoty poezji staropolskiej
Redaktor Gustaw Bolesław Baumfeld
Wydawca Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie
Data wyd. 1919
Druk Drukarnia Naukowa
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Cała antologia
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
JAN KOCHANOWSKI.
CHORUS: O PORWANIU HELENY.
Z „ODPRAWY POSŁÓW GRECKICH“.

O białoskrzydła morska pławaczko,
Wychowanico Idy wysokiej,
Łodzi bukowa! któraś gładkiej
Twarzy pasterza Pryjamczyka
Mokremi słonych wód ścieżkami
Do przeźroczystych Eurotowych
Brodów nosiła!
Coś to zołwicom za bratową,
Córom szlachetnym Pryjamowym,
Cnej Poliksenie i Kassandrze
Wieszczej, przyniosła?
Za którą oto w tropy prosto,
Jako za zbiegłą niewolnicą,
Prędka pogonia przybieżała.
Toli on sławny upominek
Albo pamiętne, którem luby
Sędziemu wyrok ze wszech Wenus
Bogini piękniejsza zapłaciła,
Kiedy na Idzie stokorodnej,
Śmierci podległy, nieśmiertelne
Uznawca twarzy rozeznawał?

Swar był początkiem i niezgoda
Twego małżeństwa, Pryjamicze!
Nie śmiem źle tuszyć, nie śmiem, ale
Ledwie nie takiż koniec będzie.
Niechajże sie ja, można Cypry,
Ninacz cudzego nie zapatrzam,
Niech towarzysza życzliwego,
Jednemu łożu przyjaciela,
Mam z łaski twojej! Inszy więcej
Chcąli, niech proszą.
Oczy łakome siła ludzi
Zawiodły; lecz kto w krygi żądzą
Mógł ująć, w długiem bezpieczeństwie
Dni swych uzywie. Przydą, przydą
Niedawno czasy, że rozbójcę
Rozbójca znidzie, ten mu słodki
Sen z oczu zetrze i bezpieczne
Serce zatrwoży, kiedy trąby
Ogromne zagrzmią a pod mury
Nieprzyjacielskie staną szańce.

(1578.)[1]





  1. Chorus: O porwaniu Heleny. O „Odprawie posłów greckich“ Koch. patrz: objaśn. do str. 177 (Chorus: „O młodości“). Chór ten należy do najwspanialszych utworów staropolskiej mowy poetyckiej.
    Białoskrzydła — opatrzona białemi żaglami; wychowanico Idy wysokiej — t. j. łodzi, zbudowana z drzew (właściwie: jodeł,nie buków) z góry Ida (pod Troja); Pryjamczyka — syna króla Pryjama, t. j. Parysa: do Eurotowych brodów — do brzegów rzeki Eurotas w krainie greckiej Lakonji, skąd właśnie porwał Parys Helenę; zołwicom — siostrom męża, t. j. siostrom Parysa, który stał się mężem Heleny: Kassandrze wieszczej — K. byłą wieszczką (według mitów greckich) i przepowiedziała upadek Troji (osobna scena w „Odprawie posł. grec.“ z przepowiednią Kassandry); prędka pogonia — po porwaniu Heleny przybyli do Troji posłowie greccy“, żądając zwrócenia jej prawowitemu mężowi (królowi Menelausowi): upominek albo pamiętne, którem luby i t. d. według mitów bogini Wenus („ze wszech bogini piękniejsza“) wskazała Parysowi Helenę, jako nagrodę za to, że ją uznał za piękniejszą od bogiń: Junony i Minerwy; stokorodnej — z której wiele rzek wypływa; śmierci podległy uznawca t. j. śmiertelny (człowiek) sędzia (Parys) rozeznawał (osądził, ocenił) nieśmiertelne (boskie) twarzy (piękności); Cypry — przydomek Cyprys (Cypryjska), oznaczający boginię Wenus, od wyspy Cypr, gdzie szczególną cześć jej oddawano; ninacz — na nic: w krygi ująć — w karby ująć: niedawno — niezadługo.





Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Jan Kochanowski.