Z poematu: „Sofiówka“

	<<< Dane tekstu >>>
Autor	Stanisław Trembecki
Tytuł	Z poematu: „Sofiówka“
Pochodzenie	Klejnoty poezji staropolskiej
Redaktor	Gustaw Bolesław Baumfeld
Wydawca	Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie
Data wyd.	1919
Druk	Drukarnia Naukowa
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
Inne	Pobierz jako: EPUB • PDF • MOBI ; Cała antologia; Pobierz jako: EPUB • PDF • MOBI
	Indeks stron
	Artykuł w Wikipedii

›››

Z POEMATU: „SOFIÓWKA“^[1].

— Ukraina — Kaskada —

— Grota i skała — Zakończenie —

↑ Z poematu „Sofjówka“. Poemat ten napisał S. Trembecki, będąc w gościnie u Szczęsnego Potockiego pod Tulczynem (na Ukrainie), między r. 1802 a 1806, wydał w r. 1806. Potocki specjalnie założony i urządzony ogród w swojej siedzibie nazwał „Sofjówką“ na cześć swej żony, Zofji (Greczynki rodem). W poemacie, poświęconym opisowi tego ogrodu (modne były wówczas w poezji tego rodzaju opisy), Trembecki rozwinął wiele niepospolitych zalet swego stylu (patrz: Słowo wstępne do niniejszej antologji): wydał go p. t.: „S., w sposobie topograficznym opisana wierszem przez Jana Nepomucena Czyżewicza“: poemat rozsławiony został w Europie przez tłómaczenie francuskie hr. de Lagarde’a (1815).
Wiatronogów — koni rączych; czabany — woły ukraińskie, z wielkiemi rogami; chwostu — ogona; wyraz małoruski, wtrącony dla nadania poematowi barw miejscowych (ukraińskich); wierzone — powierzane; ciały podartemi — rozumie się: rycerzy, poległych tu w bojach; perskie szczęty — z czasów perskich najazdów na zamieszkałych tutaj w starożytności Scytów (w VI w. przed Chr.): pokrewne Pitonowi — podobne do Pitona, bajecznego węża-olbrzyma, z podań starogreckich; połosy — węże ogromne na ukraińskich stepach (według podań miejscowych); którą od siebie większa Kamionka wypada — rzeczka Kamionka wypływa tutaj zwiększonem korytem (jako kaskada); Nimfa — t. j. woda (Nimfa wodna); pochodziste — spadziste; starowniej staranniej; tam słodki wiersz — w grocie wyryte były wiersze: „Strać tutaj pamięć nieszczęść, a przyjm szczęścia wieszcze: a jeśliś jest szczęśliwym, bądź szczęśliwszy jeszcze“; ten kazał, co szczęśliwych i t. d. — wiersze powyższe wyryć kazał Szcz. Potocki: Leukacie podobna — podobna do skały na przylądku Leukas nad morzem Jońskiem; opowiadano, że ze skały tej wielu już nieszczęśliwych kochanków rzuciło się w morze; amanci (łaciń.) — kochankowie: gajów tuskulańskich — koło miasta Tusculum, dziś Frascatti, w pobliżu Rzymu (ulubione zacisze Cicerona): Tyburu spadające wody — kaskadę rzeki Anio koło miasta Tyburu, dziś Tivoli, we Włoszech; uwieńczał — wysławiał; Pauzylipu wydroże — drogę skalistą skróś góry Pauzylipe koło Neapolu; pół świata i t. d.prawdopodobnie miał autor na myśli mężczyzn i kobiety.

Zobacz też

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Trembecki.

[1] Z poematu „Sofjówka“. Poemat ten napisał S. Trembecki, będąc w gościnie u Szczęsnego Potockiego pod Tulczynem (na Ukrainie), między r. 1802 a 1806, wydał w r. 1806. Potocki specjalnie założony i urządzony ogród w swojej siedzibie nazwał „Sofjówką“ na cześć swej żony, Zofji (Greczynki rodem). W poemacie, poświęconym opisowi tego ogrodu (modne były wówczas w poezji tego rodzaju opisy), Trembecki rozwinął wiele niepospolitych zalet swego stylu (patrz: Słowo wstępne do niniejszej antologji): wydał go p. t.: „S., w sposobie topograficznym opisana wierszem przez Jana Nepomucena Czyżewicza“: poemat rozsławiony został w Europie przez tłómaczenie francuskie hr. de Lagarde’a (1815).
Wiatronogów — koni rączych; czabany — woły ukraińskie, z wielkiemi rogami; chwostu — ogona; wyraz małoruski, wtrącony dla nadania poematowi barw miejscowych (ukraińskich); wierzone — powierzane; ciały podartemi — rozumie się: rycerzy, poległych tu w bojach; perskie szczęty — z czasów perskich najazdów na zamieszkałych tutaj w starożytności Scytów (w VI w. przed Chr.): pokrewne Pitonowi — podobne do Pitona, bajecznego węża-olbrzyma, z podań starogreckich; połosy — węże ogromne na ukraińskich stepach (według podań miejscowych); którą od siebie większa Kamionka wypada — rzeczka Kamionka wypływa tutaj zwiększonem korytem (jako kaskada); Nimfa — t. j. woda (Nimfa wodna); pochodziste — spadziste; starowniej staranniej; tam słodki wiersz — w grocie wyryte były wiersze: „Strać tutaj pamięć nieszczęść, a przyjm szczęścia wieszcze: a jeśliś jest szczęśliwym, bądź szczęśliwszy jeszcze“; ten kazał, co szczęśliwych i t. d. — wiersze powyższe wyryć kazał Szcz. Potocki: Leukacie podobna — podobna do skały na przylądku Leukas nad morzem Jońskiem; opowiadano, że ze skały tej wielu już nieszczęśliwych kochanków rzuciło się w morze; amanci (łaciń.) — kochankowie: gajów tuskulańskich — koło miasta Tusculum, dziś Frascatti, w pobliżu Rzymu (ulubione zacisze Cicerona): Tyburu spadające wody — kaskadę rzeki Anio koło miasta Tyburu, dziś Tivoli, we Włoszech; uwieńczał — wysławiał; Pauzylipu wydroże — drogę skalistą skróś góry Pauzylipe koło Neapolu; pół świata i t. d.prawdopodobnie miał autor na myśli mężczyzn i kobiety.

[1]