Upaniszady Kena, Isa, oraz fragment z Wielkiej Aranyaki/Isa

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Anonimowy
Tytuł Upaniszada Isa
Podtytuł Z Jadżurwedy Białej.
Pochodzenie Upaniszady Kena, Isa, oraz fragment z Wielkiej Aranyaki
Chimera
Redaktor Zenon Przesmycki
Wydawca Zenon Przesmycki
Data wyd. 1907
Druk Tow. Akc. S. Orgelbranda i Synów
Miejsce wyd. Warszawa
Tłumacz Wacław Berent
Ilustrator Edward Okuń
Tytuł orygin. संस्कृतम्
Źródło Skany na Commons
Inne Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Cały tekst
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Cały zeszyt 28-29-30
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
›››

UPANISZADA ISA. Z JADŻURWEDY BIAŁEJ.

1.  W Bogu zatop wszechświat cały
I wszelką ziemi zanurz treść.
Bo życie rozkosz zwykło nieść
Nieżądnym mienia i rozkoszy.

2.  Tak żyjąc dziełu swemu k’woli,
Sędziwych choćbyś dożył lat,
Za życiem twem nie pójdzie w ślad
Karząca Karma, czynów zmaza.

3.  Narodzin naszych przeznaczenia
W szatańskich mroków toną łonie,
Po śmierci cię ta oćma schłonie,
Gdy ducha mordem unicestwisz.



4.  Jedyne jest, bez ruchu trwa, a myśl tak nie jest wartka,
Gdy weźmie lot, wszem bogom wraz ten lot jest niedościgły,

W spokoju cisz biegaczy huf przegania rychło śmigły,
Prawody nurzał Wichr w odwiecznym tym odmęcie.

5.  W spoczynku swym — wciąż bez wytchnienia,
W niewidnej dali — tuż obok spoczywa,
I choć wszystkiemu wnętrznem bywa,
Nazewnątrz rzeczy każdej trwa.



6.  Zaś kto wszelkie tu istoty
W samości swej odkryje na dnie,
A siebie w każdem życiu zgadnie,
Nie zazna lęku, zbędzie troski.

7.  Zaiste, gdy duch świadomego
Ze wszystkiem stał się wskroś jednaki,
Obłędnej troski gdzież majaki
Dla niego, który jednię zoczył?



8.  Świat przenikający, bez ciała i mięśni znamienia,
Duch olśniewający, nad zła i zmysłów odmęty,
Wszechogarniający, jasnowidz, a z siebie poczęty,
Każdej istocie odrębne wyznaczył on cele.



9.  Avidyi ślepe hołdowanie
W głęboką, mroczną wiedzie głuszę,
Lecz w głębszą oćmę grąży duszę,
Kto Vidyi ślepą cześć oddaje.

10.  W inny wiedzie świat Avidya,
W inny Vidya w każdem słowie,
Tak uczyli nas mędrcowie,
Pramistrze tak nam przekazali[1].

11.  Gdy zaś Vidyę i Avidyę
Wskróś przenikną ducha oczy,
Przez nie społem duch przekroczy
Wyzwolony w nieśmiertelność.



12.   W mroki wiedzie, kto poucza:
„Świat się stawa ku nicości.“
Większa oćma w wierze gości,
Że do czegoś świat się stawa.

13.  Od stawania się, zaniku
Wręcz odmienne w każdem słowie;
Tak uczyli nas mędrcowie,
Pramistrze tak nam przekazali[2].

14.  Gdy stwarzanie, znicestwianie
Wskróś przenikną ducha oczy,

Przez nie społem duch przekroczy
Wyzwolony w nieśmiertelność.



15.  Jak złotą tarczą przysłonięte
Jest prawdy łono tajemnicze.
O rozchyl słońce twą przyłbicę,
Niech, czciciel, ujrzę tajnie święte.

 16. O Słońce, niebios wędrowcze ty samotny, wszech — widzu jedyny, o Yama, szafarzu sprawiedliwości, o Boże promienny, Pratwórcy synu, rozchyl promienie swe i w siebie wchłoń przepych twój ognisty!.. Widzę już, widzę postać tę przejasną: Istota w wnętrzu twem — to jestem ja.
 17. A teraz oddech mój niech wchłonie tchnienie wszechświat przenikające, Tchnienie przedwieczne; a ciało to niech w popiół się rozsypie.

OM!

O duchu pomnij, na dzieło swe pomnij!
O duchu pomnij, na swe dzieło pomnij!
18.  O Agni, wiedź-że nas, najprostszą wiedź nas z dróg
Do końca naszych dzieł, dróg wszelkich świadom Bóg!
Od krętych ścieżek zła, zdaleka racz nas wieść.
Wszak tobie, Agni, w dań najwyższą niesiem cześć.




 Isa jest również późnym, dojrzałym owocem Wedanty. W swej nauce o Atmanie stanowi odpowiednik i dopełnienie Keny; wraz z nią może rozpoczynać szereg Upaniszad.
 Sl. 1. — podobnie jak w Kenie, — egzoteryczna. W Bogu (jako Jedni) zatop wszechświat cały (ściślej: Bogiem pokryj).
 Sl. 4. — „Prawody nurzał Wichr w odwiecznym tym odmęcie. “ — Prawody (âpas), pod ziemią leżąca podstawa i rodzicielka ziemi, dźwigająca w sobie tworzywa życia (D. W.). Windgott — Wichr — słuszniej Pratwórca (Prajapati) jako wiatr. Innem imieniem: Mâtarisva (patrz Kena 21), oraz przydomkiem: „władca atmosfery.“ — Ztąd tak odmienne tłóm. R.: Władca atmosfery przechowywał w niej (samości) tworzywa życia (vital actions). — Oczywiście jest to utrupienie symbolu przez wyracyonalizowanie treści.
 Sl. 8. — Odskok nawrotowy do 4 i 5.
 Sl. 9, 10, 11. — Patrz, co w ogólnym wstępie mówiło się o Vidyi i Avidyi (również Kena 11, 12). Stosownie do tamtych objaśnień i ściśle za D. i R., w odchyleniu od mniej jasnych S. i M. J.
 Sl. 12, 13, 14. — Według S. S. i D. W., polemika przeciwko materyalistycznemu systemowi „Sankya,“ przeciw „stawaniu się i zanikowi“ rzeczy wszelkich w przeciwieństwie do „bytu,“ pojęcia absolutnego, rzeczy samej w sobie, idei, — jakiemi są Braman-Atman.
 15. 16. — Oderwany od całości Epilog, prawdopodobnie modlitwa konającego do boga Puszana (Słońca), aby okazało „prawdę,“ „istotę bytu.“
 16. — Purusza, — stosowniej istota, zamiast jednego z licznych synonimów. Człowiek (Mann) niezręcznie u D.; „The same soul,“ zbyt ogólnikowo u R.; „form“ u M. J. —
 Yama — bóg śmierci; szafarz sprawiedliwości, w przeznaczaniu losów nowych narodzin.
 17. — Zwykłe w Upaniszadach nawoływanie do dzieła życia.
 18. — Prawdopodobnie modlitwa otaczających konającego do Agni — boga ognia.





  1. ↑ Lub też: Ponad Vidyę i Avidyę,
     Wiedze głębsze, prawdy czystsze
     i t. d. jak w Kenie, sl.3b.
  2. ↑ Lub też, jak wyżej:
     Od stawania się, zaniku,
     Wiedze głębsze, prawdy czystsze etc. etc.





Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autora: anonimowy i tłumacza: Wacław Berent.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Upaniszady_Kena,_Isa,_oraz_fragment_z_Wielkiej_Aranyaki/Isa&oldid=2796984”