Strona:Ziemia Polska w piesni 017.jpg

cudne, przepyszne pejzaże, że wspomnimy tu tylko o czarodziejskich tłach krajobrazowych boskiego Lionarda da Vinci; ale wiemy również, do jakiego stopnia ci wielcy artyści bronili doktryny humanizmu w malarstwie.
 Pejzaż, jako odrębna dziedzina sztuki, objawił się najwcześniej i doszedł do największej doskonałości w Holandyi. Van Eyckowie i ich uczniowie są już wspaniałymi pejzażystami, a Joachim Patenier czyni z malowania krajobrazu rodzaj zupełnie specyalny, w dzisiejszem już słowa znaczeniu. Pejzaż pociąga w Holandyi całe zastępy wybitnych talentów, które, poprzez Wiochy, gdzie chętnie malują, budzą ruch pejzażowy w Europie całej. Rozpoczyna się linia wielkich twórców krajobrazowych, która od Ruysdaela, Claude Lorraina, Poussina, Salvatora Rosy, ciągnie się po przez Turnera, Corota, do nowoczesnych mistrzów: Rousseau, Moneta, Chełmońskiego i całego zastępu innych.
 Pejzaż poetycki nie wszędzie objawia się równolegle z temi dążeniami. O jego Zupełnem zaniedbaniu w Holandyi już mówiliśmy. U wszystkich wielkich twórców klasycyzmu francuskiego; Kornela, Rasyna, Moliera, Woltera, napróżno szukalibyśmy jakiego widoku wiejskiego albo śladów jakiegokolwiek wzruszenia wobec piękna natury. W starej edycyi Moliera jedna ze scen nosi tytuł: »teatr przedstawia miejscowość wiejską a jednak przy-