Strona:Ziemia Polska w piesni 016.jpg

tła swych obrazów, ale i oni lękliwie zwracali się do krajobrazu, Pierwszą, nowoczesną rewelacyę pejzażu przyniosła poezya włoska. Dante umie wywoływać w dwóch lub trzech wierszach, za pomocą prostego porównania, cały obrazek wiejski, zatopiony w świetle lub uśmiechający się zielonością, a zawsze uderzający obserwacyą naiwną i głęboką. Piękność świata zewnętrznego w całej już pełni objawił światu Petrarka. Był on pierwszym nowożytnym turystą. Podróż w wiekach średnich miała na celu pożytek materyalny i religijny; pielgrzymka była rodzajem pokuty albo też związana była z interesem handlowym. Petrarka zwiedza góry dlatego jedynie, aby je podziwiać i opisywać. Natura stanie się zwierciadłem jego uczuć; znajdzie uderzające harmonie pomiędzy najgłębszemi uczuciami swego serca a barwami, któremi jego oko zdobi świat zewnętrzny. Obok Petrarki zjawiają się w poezyi krajobrazowej wielkie nazwiska Ariosta i Tassa.
 Malarstwo tymczasem nie podąża śladem poetów. Nieporównani mistrze Odrodzenia uważali, iż pejzaż może służyć jedynie za akompaniament mniej lub więcej szczęśliwy, może pomagać do ekspresyi, wzmacniać ją i dopełniać, ale nie wolno mu wchodzić w drogę głównemu przedmiotowi, nie wolno mu pozbawiać postaci ludzkiej głównej roli. Wiemy, iż pomimo tych zastrzeżeń Odrodzenie wydało