Strona:Ziemia Polska w piesni 014.jpg

śniej; zaczątki zaś polskiego malarstwa krajobrazowego kształtują się dopiero w połowie XIX wieku.
 Przyczyny zjawiska są bardzo skomplikowane a mało badane. Historya pejzażu nie rzuca na nie dostatecznego światła, ale udziela wielu cennych wskazówek oryentacyjnych.
 Dla czego pozostały tak wątłe świadectwa istnienia pejzażu u Greków starożytnych? Wiemy niezawodnie, że ten rodzaj malarstwa znali. Pliniusz zapewnia, że Apelles malował błyskawice i pioruny, i nie ma tu na myśli personifikacyi mitologicznych. Philostrates opisuje obraz, w którym noc malowana była, jak u dzisiejszych pejzażystów. W greckich utworach literackich braknie opisów natury, ale faktem jest, iż Hellenowie, według dokumentów poetyckich, uczuwali naiwną radość, gdy się zbliżali do natury. Wyodrębnieniu się malarstwa pejzażowego stawała przecież w Grecyi na przeszkodzie i organizacya jej życia. Grek starożytny nie wyobrażał sobie, aby mógł istnieć gdziekolwiek kształt wyższy od niego samego. »Uważa siebie — mówi Gebhart — za najinteligentniejszego, najsilniejszego i najpiękniejszego na świecie. Ślepa gwałtowność żywiołów, którą zwalcza i uśmierza, — objawia jeszcze mocniej jego siłę i inteligencyę; zdaje mu się, że piękność pól i lasów przedstawia w rozmaitych kształtach piękno jego duszy, uczuć i geniuszu«. Przedewszystkiem jednak w naturze widzi powtó-