Strona:Zajęcie Wielkopolski (Rok 1313 i 1314) 20.jpg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

przez polskie rycerstwo. Ale czemu Łokietek nie podążył z Kujaw na pomoc? Czy nie chciał? Czy nie miał sił dostatecznych — o tem się już nie dowiemy! Pozostaje wszelako druga możliwość: mogło się to stać mianowicie między pierwszym a drugim pobytem Łokietka w Wielkopolsce, a w każdym razie już po pierwszej jego bytności. W takim razie należałoby przyjąć, że stronnicy Łokietka w końcu 1313 albo nie zajęli Poznania, albo że po chwilowem zajęciu miasta musieli je opuścić; Przemko zaś i Ślązacy zdołali je napowrót opanować. Wiemy, ze źródeł tylko tyle. że Władysław Łokietek zjawił się w Wielkopolsce powtórnie w sierpniu 1314 roku, otóż zapytać się godzi, co go do tego skłoniło? Znowu tylko domysły nam pozostają! Ten sam Przedpełk, kasztelan poznański, jest świadkiem na dokumencie wystawionym w Wiślicy, jak się zdaje na wiecu, dnia 6 lipca[1] Nie towarzyszył on Łokietkowi w jego powrocie z Wielkopolski, przynajmniej nie spotykamy go wśród świadków w Uniejowie w maju, kiedy Łokietek wracał z Kujaw, a więc musiał on umyślnie przybyć do Łokietka do Wiślicy w jakiejś ważnej sprawie. Nasuwa się też pytanie, czy nie wzywał Łokietka napowrót do Wielkopolski? Możliwem to jest ale trudniej powiedzieć, po co go wzywał? W każdym razie, powtarzam: Łokietek w sierpniu już wydawał przywileje Kaliszowi i Pyzdrom za okazaną sobie wierność, więc podówczas musiało już być po decydującej walce. Ale czy wójt poznański, Przemko, i polskie rycerstwo stoczyli tę walkę zaraz przed przybyciem Łokietka np. w drugiej połowie czerwca lub w pierwszych dniach lipca, tego już nam oba przywileje powiedzieć nie mogą. Jest jednak możliwem jedno zastrzeżenie, które tu podaję, a które jest w stanie zachwiać drugą możliwość: oto Władysław Łokietek mógł przybyć nietylko do Wielkopolski, ale i do Kujaw, na ten czas bowiem przypada znowu nieszczęśliwa wyprawa Krzyżaków na Litwę[2]; wogóle rok 1314 zaznaczył się dla Zakonu samemi klaskami, więc może Łokietek chciał być bliżej ziem Zakonu na Kujawach, skąd dopiero odwiedził niejako wschodnią Wielkopolskę.

Zajęcie Wielkopolski przez Łokietka w tym związku historycznych wydarzeń przedstawia nam się może nie tak, jakby można w pierwszej chwili przypuścić, ale zupełnie zgodnie z ówczesnem ogólnem położeniem. Powstanie Przemka, nie wątpię, było ostatnim aktem w całej walce, która się zresztą wcześniej musiała rozpocząć. Nie wątpię też wcale, że cały rok 1313 przeszedł w Wielkopolsce na różnych

  1. KD. P. II b. n. 213. Prócz Przedpełka znajdował się tam i Piotr, starosta kujawski.
  2. Voigt. Op. cit. T. IV, str. 312.